گفته مي شود که زندگي امام در عصر غيبت يک زندگي خصوصي محسوب مي شود، در صورتي که يک پيشوا و امام بايد در بين مردم و در اجتماع باشد، با اين وضع حق داريم بپرسيم که اين امام غايب چه فايده اي مي تواند براي مردم داشته باشد؟

پاسخ: بايد دانست که مفهوم غايب بودن امام مهدي (عج) اين نيست که وجودي نامرئي دارد و به يک وجود پنداري شبيه تر از يک وجود عيني باشد. بلکه او نيز از يک زندگي طبيعي عيني خارجي برخوردار است و تنها استثنايي که در زندگي او وجود دارد، عمر طولاني اوست. و گرنه آن وجود نازنين در جامعه انساني به طور ناشناس زندگي مي کند، چنانکه خواهد آمد.



[ صفحه 91]





غافل تو يکي لحظه ز آن شاه نباشي

شايد که نگاهي کند آگاه نباشي



بعد از بيان اين مسئله که مهدي (ع) يک پندار نيست بلکه يک حقيقت عيني است، مي گوييم: اگر چه حضور شخصي امام (ع) در بين مردم سبب مي شود که مسلمانان از برکات بيشتر و در سطح بسيار وسيعتري بهره مند شوند، و ليکن اين چنين نيست که اگر شخص امام (ع) غايب بود، هيچ گونه فايده و ثمره اي براي امت اسلام و مردم نداشته باشد. بلکه مردم را تحت نفوذ شخصيتي خود مي گيرد. در احاديث متعددي که پيرامون فلسفه و فايده وجود امام (ع) در دوران غيبت به ما رسيده است، فوايد گوناگوني را عنوان فرموده اند که به طور اختصار به بعضي از آنها اشاره مي کنيم:

1- امام غايب (ع)، واسطه فيض و امان اهل زمين: گفته شد که امامان معصوم عليهم السلام و امام زمان (عج) امان اهل زمين اند و اگر زمين از اين حجت هاي الهي خالي بماند دنيا و اهلش نابود خواهند شد. لذا وجود امام (ع) موجب برکات بسياري مي باشد، حال به ظاهر حاضر باشد يا غايب، فرقي در اين زمينه نمي کند.

پيامبر اکرم (ص) رمز و راز اين مسئله را با بياني نغز و پر معني بيان کرده و در پاسخ اين پرسش که وجود مهدي (ع) در عصر غيبت چه فايده اي دارد، مي فرمايد: «آري، به خداوندي که مرا به پيغمبري مبعوث گردانيده است؛ آنها از وجود او منتفع مي شوند و از نور ولايتش در طول غيبت بهره مي گيرند، چنانکه از آفتاب پشت ابر استفاده مي برند.» [1] .

و حضرت صاحب الامر (عج) نيز در اين رابطه فرموده است: «همان طور که از خورشيد در وقتي که توسط ابرها پنهان شده بهره گيري مي شود، از من نيز در زمان غيبتم به همان صورت بهره مي برند. و همانا من سبب آرامش و امنيت مردم روي زمين هستم، چنانکه ستارگان امان اهل آسمانند». [2] .



[ صفحه 92]



راجع به علت تشبيه امام غايب به خورشيد پنهان در ابر، به پرسش بعدي مراجعه فرماييد.

2- اثر اميد بخشي به مسلمين: ايمان و اعتقاد به امام غايب (عج) سبب اميدواري مسلمانان نسبت به آينده پر مهر و صفاي خويش در عصر ظهور امامشان مي گردد. جامعه شيعي، طبق اعتقاد خويش به وجود امام شاهد و زنده، همواره انتظار بازگشت آن سفر کرده را که صد قافله دل همره اوست مي کشد.

هر چند او را در ميان خود نمي بيند، اما خود را تنها و جداي از او نمي داند. اگر اين رهبر اصلا وجود خارجي نداشته باشد و علاقمندان مکتب اسلامي سازش در انتظار تولد و پرورش او در آينده باشند وضع بسيار فرق مي کند.

باري، امام غايب (عج) همواره مراقب حال و وضع شيعيان خويش مي باشد، و همين مسئله باعث مي گردد که پيروانش به اميد لطف و عنايت حضرتش، براي رسيدن به يک وضع مطلوب جهاني تلاش کرده و در انتظار آن منتظر بسر برند. چنانکه خود فرموده است: «ما در رسيدگي و سرپرستي شما، کوتاهي نکرده و ياد شما را از خاطر نبرده ايم. پس تقواي الهي پيشه کنيد و ما را ياري کنيد تا از فتنه اي که به شما رو مي آورد، شما را نجات بخشيم. [3] .



خستگان عشق را ايام درمان خواهد آمد

غم مخور آخر طبيب دردمندان خواهد آمد



3- پاسداري از آيين اسلام و دين خدا: از جمله آثار و فوايد امام غايب (عج) اين است که عاشقان و سربازان آن حضرت خود را به اميد عصر ظهور براي دفاع از دين آماده مي نمايند.

حضرت علي (ع) در اين رابطه مي فرمايد: «به برکت آن امام گروهي از مردم براي دفاع از دين و درهم کوبيدن فتنه ها آماده مي شوند، چنان که شمشير و تير به دست آهنگر



[ صفحه 93]



تيز مي گردد. چشم آنها به واسطه قرآن روشن است، تفسير و معاني قرآن در گوششان گفته مي شود و شب و روز از جام حکمت و علوم الهي سيراب مي شوند.» [4] .

فوايد ديگري نيز براي وجود نازنين آن امام در پس پرده غيبت بيان شده که ما در اينجا به همين سه فايده اکتفا مي کنيم.