سوره انعام، آيه 158
يوم يأتي بعض آيات ربک لا ينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل او کسبت في ايمانها خيرا.
قل انتظروا انا منتظرون.
آن روز که آيات و نشانه هاي پروردگارت تحقق پذيرد ايمان آوردن افرادي که قبلا ايمان نياورده اند و يا عمل نيکي انجام نداده اند سودي به حالشان نخواهد داشت.
[ صفحه 177]
بگو اکنون که شما چنين انتظارات غلطي داريد انتظار بکشيد ما هم انتظار کيفر شما را مي کشيم.
در آيات سابق بر آيه مورد بحث به اين حقيقت اشاره شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کرديم و کتاب آسماني يعني قرآن را براي هدايت همگان فرستاديم تا هيچگونه بهانه اي براي توجيه مخالفتهاي خود نداشته باشند.
آيه مورد بحث مي گويد:
اما اين افراد لجوج به اندازه اي در کار خود سرسختند که اين برنامه ي روشن نيز در آنها تأثير نمي کند. گويا انتظار نابودي خويش يا از ميان رفتن آخرين فرصت و يا انتظار امور محالي را مي کشند.
نخست مي گويد: آنها جز اين انتظار ندارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بيايند يا اينکه پروردگارت به سراغ آنها بيايد و او را ببينند و ايمان بياورند.
در حقيقت آنها انتظار امر محالي را مي کشند.
سپس مي گويد:
يا اينکه بعضي از آيات و نشانه هاي پروردگار که در آستانه رستاخيز و پايان جهان واقع مي شود و به دنبال آن درهاي توبه بسته شود انجام گيرد.
و به دنبال آن اضافه مي کند: آن روز که چنين آيات صورت پذيرد. ايمان آوردن افراد بي ايمان و آنها که عمل نيکي انجام نداده اند پذيرفته نخواهد شد و درهاي توبه به روي آنان بسته مي شود.
[ صفحه 178]
زيرا توبه و ايمان در آن هنگام صورت اجباري و اضطراري به خود مي گيرد و ارزش ايمان و توبه اختياري را نخواهد داشت.
از آنچه ذکر شد روشن مي شود که جمله ي (او کسبت في ايمانها خيرا) به اين معناست که در آن روز نه تنها ايمان آوردن سودي نخواهد داشت بلکه آنها هم که ايمان آورده اند ولي عمل صالحي انجام نداده اند. در آن روز عمل صالح به حال آنها نفعي ندارد.
چه اينکه اوضاع و احوال طوريست که هر کسي بي اختيار دست از کارهاي خلاف بر مي دارد و به سوي عمل صالح اجبارا روي مي آورد.
در پايان آيه با لحني تهديد آميز به اين افراد لجوج مي آيد: اکنون که شما چنين انتظاري را داريد در انتظار خويش بمانيد و ما هم در انتظار کيفر دردناک شما خواهيم بود.
عن ابي بصير قال: قال جعفر بن محمد الصادق عليه السلام في قول الله عزوجل:
يوم يأتي بعض آيات ربک لا ينفع نفسا ايمانها لم تکن آمنت من قبل او کسبت في ايمانها خيرا.
يعني خروج القائم عليه السلام المنتظر منا. ثم قال: يا ابا بصير: طوبي لشيعة قائمنا المنتظرين لظهوره في غيبته و المطيعين له في ظهوره.
اولئک اولياء الله لا خوف عليهم و لا هم يحزنون.
ابو بصير مي گويد: حضرت امام جعفر صادق عليه السلام درباره ي همين آيه شريفه فرمود: منظور از آن روز، روز خروج حضرت قائم عليه السلام آن انتظار کشيده شده ي از ماست.
[ صفحه 179]
آنگاه امام عليه السلام فرمود: اي ابا بصير.
خوشا به حال شيعيان قائم ما که در زمان غيبت او منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهورش از او اطاعت نمايند که اينان اولياي خدايند که هيچ ترس بر ايشان نيست و حزن و اندوهي نخواهند داشت. [1] .
پاورقي
[1] کمال الدين و تمام النعمه، جلد 2، ص 357.