سنريهم آياتنا في الآفاق و في انفسهم حتي يتبين لهم انه الحق.

به زودي نشانه هاي خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان مي دهيم تا آشکار گردد که او حق است.

اين آيه و آيه بعدي پايان بخش سوره ي فصلت مي باشند و در اين دو آيه به دو مطلب مهم که در حقيقت يک نوع جمع بندي از بحثهاي اين سوره است اشاره شده.

آيه اول درباره توحيد و آيه دوم درباره ي معاد سخن مي گويد:

در آيه اول پيرامون آيات آفاقي هم چون آفرينش خورشيد و ماه و ستارگان با نظام دقيقي که بر آنها حاکم است و آفرينش انواع جانداران و گياهها و کوهها و درياها با عجائب و شگفتيهاي بي شمارش و موجودات گوناگون اسرار آميزش.

که هر زمان اسرار تازه اي از خلقت آنها کشف مي شود و هر يک آيه و نشانه ايست بر حقانيت ذات پاک او سخن به ميان آمده است.

و همچنين از آيات انفسي (هم چون آفرينش دستگاههاي مختلف در بدن انسان و نظامي که بر ساختمان حيرت انگيز مغز و حرکات منظم قلب و عروق و بافتها و استخوانها و انعقاد نطفه و پرورش جنين در رحم مادران و از همه مهمتر اسرار و شگفتيهاي روح انسان مي باشد) که هر گوشه اي از آن کتابي است از معرفت پروردگار و خالق جهان، بحث شده است.

عن ابي بصير: قال سئل ابو جعفر الباقر عليه السلام عن تفسير قول



[ صفحه 109]



الله عزوجل.

سنريهم آياتنا في الآفاق وفي انفسهم حتي يتبين لهم انه الحق. فقال عليه السلام يريهم في انفسهم المسخ و يريهم في الآفاق انتقاص الآفاق عليهم فيرون قدرة الله في انفسهم و في الآفاق و قوله: يتبين لهم انه الحق.

يعني بذلک خروج القائم عليه السلام و هو الحق من الله عزوجل يراه هذا الحق لابد منه.

ابوبصير مي گويد: از امام باقر عليه السلام راجع به تفسير اين آيه سوال شد.

امام عليه السلام فرمود: خداوند در جان مردم مسخ شدن را نشانشان خواهد داد و در جهان هستي کاسته شدن و تنگ گرديدن آن را برايشان که قدرت خداوند را در خودشان و جهان هستي مي بينند و اينکه خداوند فرموده: (تا برايشان روشن گردد که او حق است).

مقصود خداوند از آن خروج و ظهور حضرت قائم عليه السلام است و او حق است از سوي خداوند عزوجل که بناچار خلق او را خواهند ديد. [1] .