و لمن انتصر بعد ظلمه، فاولئک ما عليهم من سبيل.

و براي کسي که بعد از مظلوم شدن ياري طلبد و انتقام گيرد ايرادي نيست.

اين آيه و آيات بعد از آن در حقيقت تاکيد و توضيح و تکميلي است



[ صفحه 103]



براي آيات گذشته. در زمينه انتصار و انتقام جويي و مجازات ظالم و عفو و گذشت در موارد مناسب.

و هدف از آن اين است که مجازات و انتقام گرفتن از ظالم حق مظلوم است و هيچ کس حق ندارد مانعي بر سر راه ايجاد کند. در عين حال هر گاه مظلوم پيروز و مسلط بر ظالم شد اگر صبر کند و انتقام نگيرد فضليت بزرگي خواهد بود.

نخست مي فرمايد:

کسي که بعد از مظلوم شدن ياري بطلبد ايرادي بر او نيست زيرا انتصار و انتقام حق مسلم هر مظلومي است و ياري مظلومان وظيفه هر انسان آزاده و بيداريست.

مجازات و کيفر تنها از آن کساني است که به مردم ستم مي کنند و در روي زمين به ناحق ظلم و ستم روا مي دارند. که علاوه بر کيفر و مجازات دنيوي در آخرت نيز عذاب دردناکي در انتظارشان است.

عن ابي حمزة الثمالي: عن ابي جعفر عليه السلام قال: سمعته. يقول: (و لمن انتصر بعد ظلمه) يعني القائم عليه السلام و اصحابه. (فاولئک ما عليهم من سبيل).

و القائم اذا قام انتصر من بني امية و من المکذبين و النصاب هو و اصحابه.

و هو قول الله (تبارک و تعالي) انما السبيل علي الذين يظلمون الناس و يبغون في الارض بغير الحق. اولئک لهم عذاب اليم.

ابو حمزه ثمالي مي گويد از امام باقر عليه السلام شنيدم که مي فرمود: منظور



[ صفحه 104]



از اين آيه که مي فرمايد: (هر آنکه پس از ظلمي که بر او رفته انتقامجويي کند) يعني حضرت قائم عليه السلام ياران او و اينکه آيه مي فرمايد: (پس بر چنين کساني هيچ گونه مواخذه و گناهي نيست) يعني و چون قائم عليه السلام. بپا خيزد (از بني اميه و از تکذيب کنندگان و ناصبي ها) خود و اصحابش انتقام خواهد گرفت. و اين است معناي فرموده ي خداوند (تبارک و تعالي) که: تنها راه مواخذه بر کساني است که بر مردم ظلم مي کنند و در زمين بنا حق تباهي و ستم نمايند که براي آنان عذاب دردناکي است. [1] .