فو رب السماء و الارض، انه لحق مثل ما انکم تنطقون.

سوگند به پروردگار آسمان و زمين که اين مطلب حق است. همانگونه که شما سخن مي گوييد.

در تعقيب آيات پيشين که پيرامون مسأله معاد و صفات دوزخيان و بهشتيان و نشانه هاي خدا در زمين و در وجود خود انسان، سخن مي گفت: تا از يکسو به مسأله توحيد و شناخت خدا و صفات او که مبدء حرکت به سوي همه خيرات است آشنا شوند.

و از سوي ديگر به قدرت او بر مسأله معاد و زندگي پس از مرگ، زيرا که خالق حيات در روي زمين و اين همه عجائب و شگفتيها قادر بر تجديد حيات نيز مي باشد.



[ صفحه 86]



لذا براي تأکيد اين مطلب در آيه مورد بحث سوگند ياد کرده مي گويد:

بخداي آسمان و زمين سوگند که اين مطلب حق است، درست همانگونه که شما سخن مي گوييد.

کار بجايي رسيده است که خداوند با آن عظمت و قدرت براي اطمينان دادن به بندگان شکاک و دير باور و ضعيف النفس و حريص سوگند ياد مي کند که آنچه به شما در زمينه ي رزق و روزي و وعده هاي ثواب و عقاب قيامت وعده داده شده همه حق است و هيچ شک و ترديدي در آن نيست.

و تعبير به (مثل ما انکم تنطقون) همانگونه که سخن مي گوييد تعبير لطيف و حساب شده ايست که از محصوسترين اشياء سخن مي گويد زيرا گاهي در باصره و يا مسامعه انسان خطا واقع مي شود.

اما در سخن گفتن چنين خطايي راه ندارد که انسان احساس کند سخن گفته در حالي که سخن نگفته باشد لذا قرآن مي گويد:

همان اندازه که سخن گفتن شما برايتان محسوس است و واقعيت دارد. رزق و روزي و وعده هاي الهي نيز همانگونه است.

از اين گذشته مسأله سخن گفتن يکي از بزرگترين روزيها و مواهب پروردگار است که هيچ موجود زنده اي جز انسان از آن برخوردار نشده است.

و نقش سخن گفتن در زندگي اجتماعي انسانها و تعليم و تربيت و انتقال علوم و دانشها و حل مشکلات زندگي بر کسي پوشيده نيست.

عن علي بن الحسين عليه السلام في قول الله عزوجل.



[ صفحه 87]



(فورب السماء و الارض انه لحق مثل ما انکم تنطقون)

قال: قوله انه لحق هو قيام القائم.

و فيه نزلت:

وعد الله الذين امنوا منکم و عملوا الصالحات ليستخلفنهم في الارض کما استخلف الذين من قبلهم و ليمکنن لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا.

امام زين العابدين عليه السلام پيرامون آيه ي مورد بحث مي فرمايد:

اينکه خداوند فرموده اين حق است. منظور قيام حضرت قائم عليه السلام است و در همين مورد آيه ديگري نازل شده که مي فرمايد:

خداوند به کساني از شما که ايمان آورده و عمل صالح انجام دهند وعده فرموده (که در ظهور امام قائم عليه السلام در زمين خلافت دهد. چنانکه امتهاي شايسته پيامبران گذشته را جانشين پيشينيان خود ساخت. و دين پسنديده ي آنان را بر همه جا مسلط و نافذ گرداند و بر همه مومنان پس از ترس و هراس از دشمنان، ايمني کامل عطا فرمايد. [1] .