يعرف المجرمون بسيماهم، فيوخذ بالنواصي و الاقدام.

مجرمان با قيافه هايشان شناخته مي شوند و آنگاه آنها را با موهاي جلوي سر و پاهايشان مي گيرند (و به دوزخ مي افکنند).



[ صفحه 83]



برخي آيات سوره مبارکه رحمن به بعضي از حوادث رستاخيز مي پردازد از قبيل، صحنه قيامت، چگونگي حساب، مجازات و کفر.

در آيات قبل از آيه مورد بحث از بهم ريختن نظام کنوني جهان سخن مي گويد و از حوادث هولناکي که در سراسر عالم رخ مي دهد پرده برمي دارد.

و نيز به وضع انسانهاي گنهکار در آن روز اشاره دارد که قيامت روزيست که هيچ کس از انس و جن از گناهش پرسش نمي شود.

براي اينکه همه چيز در آن روز آشکار است. (يوم البروز) است و در چهره انسانها همه چيز خوانده مي شود.

آري در آن روز سوال نمي شود، بلکه: مجرمان با قيافه هايشان شناخته مي شوند.

گروهي داراي چهره هايي شاداب، نوراني که بيانگر ايمان و عمل صالح آنهاست و گروهي ديگر صورتهايي سياه و تاريک و زشت و عبوس دارند که نشانه کفر و گناه آنهاست.

چنانکه در آيات 39 تا 41 سوره ي عبس مي خوانيم:

در آن روز چهره هايي درخشان و نوراني هستند، و چهره هايي تاريک که سياهي مخصوصي آنرا پوشانيده.

واژه ها

سيما: در اصل به معناي علامت و نشانه است و هرگونه علامت و نشانه اي را که در صورت و يا ساير نقاط بدن آنها باشد شامل مي شود. ولي از آنجا که علائم خوشحالي و بدحالي بيشتر در صورت نمايان مي گردد به هنگام ذکر اين لفظ غالبا



[ صفحه 84]



صورت تداعي مي شود.

نواصي: جمع ناصيه است و (آنطور که راغب اصفهاني در مفردات گفته است) ناصيه در اصل به معناي جلوي سر است.

اقدام: جمع قدم. به معناي پاها است.

گرفتن مجرمان با موي جلوي سر و پاها ممکن است به معناي حقيقي آن باشد که مأموران عذاب اين دو را مي گيرند و آنان را از زمين برداشته، با نهايت ذلت به دوزخ مي افکنند و يا کنايه از نهايت ضعف و ناتواني آنها در چنگال مأموران عذاب الهي است که اين گروه را با خواري تمام به دوزخ مي برند.

عن ابي عبدالله عليه السلام في قول الله (تبارک و تعالي) (يعرف المجرمون بسيماهم. فيوخذ بالنواصي و الاقدام) فقال يا معاوية ما يقولون في هذا؟

قلت: يزعمون ان الله (تبارک و تعالي) يعرف المجرمين بسيماهم في القيامة. فيأمر بهم. فيوخذ بنواصيهم و اقدامهم فيلقون في النار.

فقال عليه السلام لي: و کيف يحتاج (تبارک و تعالي) الي معرفة خلق انشأهم و هو خلقهم.

فقلت: جعلت فداک. و ما ذاک: قال: ذلک: لو قام قائمنا عليه السلام اعطاه الله السيما، فيأمر بالکافر فيوخذ بنواصيهم و اقدامهم ثم تخبط بالسيف خبطا.

معاويه دهني از امام صادق عليه السلام روايت کرده که پيرامون آيه مورد بحث فرمود: اي معاويه مردم در اين باره چه مي گويند؟



[ صفحه 85]



عرضه داشتم. مي پندارند که خداوند (تبارک و تعالي) در قيامت مجرمين را به چهره هايشان مي شناسد.

پس امر مي شود از پيشاني و پاهايشان آنان را مي گيرند و در آتش در مي افکنند.

امام صادق عليه السلام فرمود: چگونه خداوند نياز دارد به شناختن خلايقي که آنها را آفريده، گفتم، فدايت شوم پس معناي آيه چيست؟ فرمود: هر گاه قائم ما عليه السلام بپا خيزد. خداوند شناخت چهره ها را به آن حضرت عطا فرمايد، پس امر کند کافران را با پيشاني و پاهايشان بگيرند سپس از دم شمشير بگذرانند. [1] .