وعد الله الذين امنوا منکم و عملوا الصالحات، ليستخلفنهم في الارض کما استخلف الذين من قبلهم و ليمکنن لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم امنا يعبدونني لا يشرکون بي شيئا و من کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون.

خداوند به کساني که از شما ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند وعده داده که حتما آنها را خليفه روي زمين خواهد کرد، همانگونه که پيشينيان را خلافت روي زمين بخشيد و دين و آييني را که براي آنها پسنديده پا برجا و ريشه دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنيت و آرامش مبدل مي کند. آنچنانکه تنها مرا مي پرستند و چيزي را براي من شريک نخواهد ساخت و کساني که بعد از آن کافر شوند فاسقند.

از آنجا که در آيات گذشته سخن از اطاعت و تسليم در برابر فرمان خدا و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بوده آيه مورد بحث همين موضوع را ادامه داده و نتيجه اين اطاعت را که همان حکومت جهاني است بيان مي کند.

از مجموع اين آيه چنين برمي آيد که خداوند به گروهي از مسلمانان که داراي اين دو صفت هستند (ايمان و عمل صالح) سه نويد مي دهد.

1- حکومت و خلافت روي زمين.

2- نشر آيين حق به طور اساسي و ريشه دار در همه جا (که اين مطلب از کلمه تمکين استفاده مي شود).

3- از ميان رفتن تمام اسباب خوف و ترس و وحشت و ناامني که نتيجه اين سه برنامه اين خواهد شد که با نهايت آزادي خدا را بپرستند و فرمانهاي او را گردن نهند و هيچ شريک و شبيهي براي او قائل نشوند و



[ صفحه 14]



توحيد خالص را در همه جا بگسترانند.

بديهي است که محصول تمام زحمات رسولان و تبليغات پي گير آنها و نمونه ي کامل حاکميت توحيد و امنيت کامل و عبادت خالي از شرک در زماني تحقق مي يابد که مهدي موعود عليه السلام سلاله ي انبياء و فرزند پيامبر اسلام ظاهر شود.

و لذا مفسر برجسته مرحوم طبرسي در تفسير اين آيه مي گويد:

از اهل بيت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم روايت شده است که اين آيه درباره ي مهدي آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم است. [1] .