اعلموا ان الله يحيي الارض بعد موتها.

بدانيد خداوند زمين را بعد از مرگ آن زنده مي کند.

در آيات قبل از اين آيه سخن از غفلت و بي خبريست و با طرح يک سوال (بعد از ذکر آن همه انذارهاي کوبنده و هشدارهاي بيدادگر در آيات گذشته و بيان سرنوشت دردناک منافقان و کافران در قيامت مي فرمايد:

آيا وقت آن نرسيده است که دلهاي افراد با ايمان در برابر ذکر خدا و آنچه از حق نازل گشته خاشع گردد و از غفلت و بي خبر و قساوت دل دور ماند.



[ صفحه 81]



و از آنجا که زنده شدن قلبهاي مرده با ذکر الهي و پيدا کردن حيات معنوي در پرتو خشوع و خضوع در مقابل قرآن شباهت زيادي به زنده شدن زمينهاي مرده به برکت قطرات حيات بخش باران دارد. در آيه ي مورد بحث مي فرمايد:

بدانيد که خداوند زمين را بعد از مرگ آن زنده مي کند.

در حقيقت اين آيه هم اشاره ايست به زنده شدن زمينهاي مرده به وسيله باران و هم زنده شدن دلهاي مرده به وسيله ذکر خدا و قرآن که از آسمان وحي بر قلب پاک محمد صلي الله عليه و آله و سلم نازل شده است.

ولذا در روايات و اخبار در تفسير اين آيه از زبان امام صادق عليه السلام مي خوانيم که فرمود:

(العدل بعد الجور) يعني منظور زنده شدن زمين به وسيله عدالت است بعد از آنکه با جور مرده باشد. [1] .

در حديث ديگري امام باقر عليه السلام در تفسير اين آيه مي فرمايد:

(اعلموا ان الله يحيي الارض بعد موتها) يعني يحيي الله تعالي بالقائم بعد موتها. (يعني بموتها)، کفر اهلها و الکافر ميت.

مي فرمايد: منظور آيه اين است که: خداوند زمين را به وسيله حضرت مهدي زنده مي کند. بعد از آنکه مرده باشد و منظور از مردن زمين کفر اهل زمين است و کافر مرده است.

در روايتي ديگر امام موسي بن جعفر عليه السلام در تفسير اين آيه مي فرمايد:



[ صفحه 82]



فان الله يحيي القلوب الميتة بنور الحکمة کما يحيي الارض الميتة بوابل المطر.

منظور اين است که خداوند دلهاي مرده را به نور حکمت زنده مي کند، همان گونه که زمينهاي مرده را با بارانهاي پر برکت زنده مي سازد. [2] .

عن ابي جعفر عليه السلام في قوله عزوجل. اعلموا ان الله يحيي الارض بعد موتها. يعني بموتها کفر اهلها، و الکافر ميت فيحيها الله باالقائم عليه السلام فيعدل فيها، فيحيي الارض و يحيي اهلها بعد موتهم.

امام باقر عليه السلام راجع به اين آيه مي فرمايد: منظور از مردن زمين. کفر ورزيدن اهل آن است و کافر مرده است پس خداوند آن را به ظهور حضرت قائم عليه السلام زنده خواهد کرد يعني در زمين عدالت را بر قرار مي سازد.

پس زمين را زنده مي سازد و اهل زمين را پس از مرگشان زنده مي نمايد. [3] .