حتي اذا راوا ما يوعدون فسيعلمون من اضعف ناصرا و اقل عددا.

(سنگ اندازي و کارشکني کفار همچنان ادامه مي يابد) تا زماني که آنچه را به آنها وعده داده شده ببينند آنگاه مي دانند چه ياورشان ضعيفتر و جمعيتش کمتر است.

در اينکه منظور از جمله ي (ما يوعدون) عذاب دنيا يا آخرت، يا هر دو باشد تفسيرهاي متعددي وارد شده است.

ولي مناسب اين است که معناي آن عام و گسترده باشد بخصوص اينکه فزوني و کمي عدد و ضعف و قدرت ناصر و ياور، بيشتر مربوط به دنياست.

و لذا جمعي از مفسرين آن را به مسأله جنگ بدر که در آن قوت و قدرت مسلمانان آشکار گشت تفسير کرده اند، و در روايات متعددي به ظهور مهدي موعود عليه السلام تفسير شده است لحن آيه بخوبي نشان مي دهد که دشمنان اسلام پيوسته قدرت و کثرت نفرات خود را به رخ آنها مي کشيدند و آنها را ضعيف و ناتوان مي شمردند قرآن بدين وسيله به مومنان دلداري و نويد مي دهد که سرانجام روز پيروزي آنها و شکست و ناتواني دشمنان فرا خواهد رسيد.

بدين جهت در روايات متعددي اين آيه شريفه به قيام و ظهور مهدي عليه السلام تفسير شده است.

بنابراين اگر آيه را به معناي گسترده و وسيعش تفسير کنيم همه اين موارد را شامل مي شود.



[ صفحه 70]



توجه خوانندگان گرامي را به روايتي در توضيح و تفسير اين آيه شريفه معطوف مي نمايم.

عن ابي الحسن الماضي عليه السلام قال: قلت (اذا راوا ما يوعدون فسيعلمون من اضعف ناصرا و اقل عددا) يعني بذلک القائم عليه السلام و انصاره.

محمد بن فضيل مي گويد: عرضه داشتم (آنگاه که عذاب موعود خود را به چشم ببينند. خواهند دانست که کداميک (شما يا ايشان) يارانشان ضعيف تر و افرادشان کمتر است) امام موسي کاظم فرمود: منظور از آن حضرت قائم عليه السلام و ياران او مي باشد. [1] .