از نه حديث اول، ويژگيهاي ياران خاص آن حضرت و از حديث دهم، خصوصيات عموم اصحابش شناخته مي شود و حديث يازدهم گواه آن است که تمام ياران امام مورد آزمايش واقع مي شوند.

چگونگي امتحان اصحاب امام از روايت يازدهم فهميده مي شود و از آيه بعد (ولو لا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الأرض و لکن الله ذو فضل علي العالمين) [1] نيز بر مي آيد که وجود اصحاب سرافراز در امتحان، فضل و منتي است که خداوند بر جهانيان مي گذارد و به دست آنها فساد و مفسدان را از زمين بر مي دارد.

اينکه در حديث يازدهم آمده است که اصحاب مهدي مثل اصحاب موسي امتحان مي شوند، بر حسب ظاهر دلالت دارد که آزمايش ياران حضرت، نظير آن



[ صفحه 178]



چيزي است که براي لشگر طالوت واقع شد و با آن مشابهت دارد، اما کاملا عين همان آزمايشها نيست، و اين مطلب از کلمه ي «مثل» در روايت، فهميده مي شود. [2] .

در بعضي از روايات اشاراتي بر اين مطلب وجود دارد: مثلا ابو بصير از امام باقر عليه السلام نقل مي کند که فرمود: «قائم عليه السلام احکامي اجرا مي فرمايد که بعضي، آنها را نادرست مي دانند و انکار مي کنند، مثل کسي که طبق حکم آدم عليه السلام، در برابر حضرت کشته مي شود، عده اي انکار مي کنند و نادرست مي شمارند، آنها را پيش مي کشد و گردن مي زند؛ بر طبق حکم داوود عليه السلام، کسي در برابر آن حضرت با شمشير کشته مي شود، طبق حکم ابراهيم عليه السلام، در برابر آن حضرت با شمشير کشته مي شود، عده اي آن را نادرست مي دانند، آنها را پيش مي کشد و گردن مي زند، آن گاه بر طبق حکم محمد صلي الله عليه و آله و سلم حکمي مي فرمايد، هيچکس آن را انکار نمي کند و نادرست نمي شمارد.» [3] .