درباره ي اين روايت و روايتهاي ديگري که از زبان امامان معصوم عليهم السلام به ما رسيده است يک نکته لازم به يادآوري است و آن اين است که وقتي معصوم عليه السلام سخني را آغاز مي فرمايد، در همان آغاز مي داند و توجه دارد که در پايان کلام چه خواهيد فرمود و نيز در حين سخن گفتن، اوضاع و احوال شنوندگان يا کساني را که در آينده، آن کلام به آنها خواهد رسيد در نظر مي گيرد و گاه مصلحت را در آن مي بيند که کلام را به گونه اي رها کند تا مورد انکار منکران قرار نگيرد. بعد از ذکر اين نکته، اينک مي گوئيم:

امام علي بن ابي طالب عليه السلام در اين روايت، ابتدا به توحيد خداي تعالي و يگانگي آن ذات مقدس پرداخته، سپس خلقت نوري خودش قبل از پيامبران عليهم السلام را مطرح کرده، آن گاه فضيلتها و مقام بلند خود را عنوان مي فرمايد و با اين همه، تاکيد مي کند که او بنده ي خدا و برادر رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم است، سپس حول و قوه را منحصر به خدا دانسته، او را حمد و ستايش مي کند و خود را تابع امر پروردگار معرفي مي نمايد و تمام اين مقدمه چينيها و مطالب براي اين است که بيان کند که اگر کار خارق عادت انجام مي دهد يا چندين بار رجعت مي کند همه به اذن پروردگار و قدرت اوست و همچنان که نمي توان قدرت خدا را انکار کرد، هر کاري هم که به اذن خدا انجام گيرد



[ صفحه 263]



قابل انکار نيست.

روشن است که اينکه، آن حضرت، کمالات و فضيلتهايي را در اين روايات براي خود مطرح مي فرمايد به اين معني نيست که پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و امامان ديگر عليهم السلام داراي اين کمالات نيستند، بلکه منظور اين است که علي عليه السلام مامور اجرا و به ظهور رساندن اين کمالات است و اين يک ويژگي است که خداوند به آن حضرت اختصاص داده است. و خداوند سبحان اراده فرموده است که آن حضرت، با همه ي پيامبران و امتهاي گذشته، رجعت کند و به اذن و اراده ي خدا از ستمکاران اول و آخر عالم انتقام بگيرد، و در عين حال خداي سبحان فعال مايشاء است و سررشته ي همه کارها، يکسره به دست اوست، ولا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم. و الحمدلله رب العالمين.

آنچه از آيه ها و روايتهاي مربوط به غيبت و ظهور و رجعت که در نظر بود ذکر شود، آورده شد و در هر فصلي، توضيح مختصري درباره ي آنها بيان شد.

اميد است اين تلاش ناچيز مورد قبول حضرت حجت - عجل الله تعالي فرجه- قرار گيرد و خداوند، آن را براي خوانندگان و کساني که اهل دقت و توجه هستند، مفيد قرار دهد.

از خوانندگان ارجمند، انتظار مي رود که به ديده ي عفو و اغماض بنگرند و اين نويسنده و پدر و مادرم را از دعا و طلب مغفرت و رحمت فراموش نفرمايند.

هو الغفور