از بررسي و جمع بندي، و جمع بين اين روايات و رواياتي که علت رجعت را بيان مي کنند، فهميده مي شود که رجعت، به خودي خود هدف اصلي نيست بلکه



[ صفحه 250]



مقصود از رجعت، چيزهاي ديگري است، که در فصل آينده ذکر مي شود.

اين اهداف رجعت، با رجعت مؤمنان ناب و کافران محض، حاصل مي شود و به رجعت همه ي افراد بشر، نيازي نيست. البته، شيطان، بعد از اينکه به دست حضرت مهدي عليه السلام کشته شد، [1] با تمام ياران و همپالکي هايش از اول خلقت - که همان محض الکفر- هستند - رجعت مي کند و دوباره به دست پيامبر کشته مي شود و تمام ياران و دوستانش نابود مي شوند.

دلالت آخرين روايت در اين فصل، بر آنچه ذکر شد، واضح است.