اين معنا في نفسه براي اولياء خدا امري است مرغوب، وقتي که ببينند دعوتشان موثر نيست و جز ملامت و رنجش از اعمال ناشايسته ي خلق چيز ديگر نيست، طبعا متمايل به هجرت و اعتزال و غيبت مي شوند، به خصوص که اگر مامور به سکوت و ترک دعوت هم باشند، مانند حضرت صاحب الامر که تا وقتش نرسد بايد ساکت باشد.

نوح عليه السلام پس از آنکه ديد دعوتش ديگر تاثيري ندارد گفت: (فافتح بيني و بينهم فتحا و نجني و من معي من المومنين). [1] .



[ صفحه 78]



ابراهيم عليه السلام گفت: (و اعتزلکم و ما تدعون من دون الله و ادعوا ربي عسي الا اکون بدعاء ربي شقيا). [2] .

و گفت: (اني ذاهب الي ربي سيهدين). [3] .

موسي عليه السلام گفت: (رب نجني من القوم الظالمين). [4] .

به لوط عليه السلام گفتند: اگر دست نکشي از گفتار خود، ترا از قريه بيرون خواهيم کرد.

لوط گفت: (لعملکم من القالين، رب نجني و اهلي مما يعملون). [5] .

اصحاب کهف نيز به همين لحاظ انزجار از اعمال قبيحه و بت پرستي قوم خود، از شهر خود هجرت کرده تا اينکه در غاري جاگزين شدند. [6] .

پس اين عزلت و هجرت امري است پسنديده و مرغوب و خداوند در شان آن حضرت اين لطف را رعايت کرده و او را از ميان اين اجتماع پليد بيرون برده، به خصوص مدت هم طولاني و انزجارش قهرا دراز و زياد است.

خود آن حضرت به علي بن مهزيار هنگام ملاقاتش فرمود:

«پدرم به من وصيت کرده که مجاورت نکنم قومي را که خداوند بر ايشان غضب کرده و ايشان را لعن کرده و براي ايشان در دنيا و آخرت عذاب دردناک خواهد بود.» [7] .

حضرت باقر عليه السلام فرمود:

«خداوند هر گاه خوش ندارد براي ما مجاورت قومي را، ما را از ميان ايشان برگيرد».

و ايضا در حديث ديگر فرمود: «هر گاه خداوند غضب کند بر خلق خود ما را دور مي سازد از جوار ايشان». [8] .

اگر کسي بگويد: خداوند چرا اين هجران و غيبت را براي ائمه ديگر نخواسته و اين لطف را درباره ايشان رعايت نفرموده؟ جواب داده مي شود به دو وجه:

يکي: اينکه مدت انزجار ايشان کوتاه و به اين درازي نبود.

دوم: اينکه حضور ايشان تا حدي براي ارشاد و تبليغ لازم بود که به اندازه حجت



[ صفحه 79]



تبليغ کنند و هم عذر براي مردم نباشد و اهمال لازم نيايد و چون ايشان به مقدار حجت تبليغات کردند، جاي آن هست که درباره اين امام، اين لطف رعايت شود.

و به عبارت ديگر خداوند درباره ائمه ديگر، لطف نوعي را رعايت فرمود از جهت اتمام حجت و درباره اين امام لطف شخصي، يعني رفاهيت شخص او را منظور داشت.