بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله و سلام علي عباده الذين اصطفي محمد و آله الطاهرين و سلام علي المرسلين و الحمد لله رب العالمين و لعنة الله علي من خافهم و عاندهم أجمعين الي يوم الدين.

و بعد: مورد توجه و نظر در اين تاليف مختصر، خصوص اشخاصي است که به امام غائب منتظر حضرت حجت بن الحسن صاحب العصر و الأمر و الزمان عليه السلام ايمان دارند و بر حسب وعده خدا و رسول و ائمه ي طاهرين عليهم السلام انتظار ظهور پر نور او را مي کشند و در اثبات وجود او و غيبت او و حتمي بودن ظهور او مانند حجت بودن قرآن بي نياز از دليل و برهانند و همواره طالب آنند که چيزي از علائم ظهور او را بشنوند يا بدانند و يا چيزي از آن را به مرحله ظهور ببينند تا دلشاد شوند و در انتظار فرج اميدوار باشند.

و از اين جهت در اين مختصر جنبه ي استفاده عموم در نظر گرفته شده و غرض از وضع اين رساله تذکر عموم است، به خصوص آنان که اهل نظر و فحص در کتب نيستند و به همين لحاظ دو چيز جدا رعايت شده و مورد اهتمام گرديده:

اول: در اصل مطالب:

اولا: استقصاء و تتبع کامل شده در مظان و غير مظان از کتب معتبره که در فهرست مدارک ذکر شده - به طوري که چيزي فرو گذار نشده - تا آنکس که طالب حجت است، حجت بر وي تمام شود و آن که طالب عبرت است عبرت گيرد و



[ صفحه 32]



آنکه طالب وظيفه است از وظيفه آگاه شود و آن که طالب مژده و روشني دل است روشندل شود.

ثانيا: دقت نظر به خرج داده شده در شرح مراد و تحقيق مقصود تا آن که هر چيز را به جاي خود بشناسند و هر مطلبي را در مورد خود بدانند و از شر مغلطه کاري و شبهه کاري ايمن باشند.

دوم: در وضع مطالب و بيان آن:

اولا: به طوري که مشاهده مي شود در ترتيب ابواب و فصول و تنسيق مطالب طرز بديعي ابتکار شده، هر جا که ترتيب در کار بوده ترتيب رعايت شده و هر چه با هم متناسب بوده در يک جا رديف شده تا جا و موضع هر يک معلوم و از خلط و اشتباه ايمن باشد.

ثانيا: مراعات تلخيص شده مانند رساله عمليه که اقتصار بر اصل حکم مي شود ولي نه به طوري که صرفا بيان نظر و استنباط شده باشد، بلکه عين مضامين اخبار به طوري که از ترجمه خارج نگشته درج گرديده، نهايت از ذکر سند و جملات غير مربوطه به مورد و ذکر روايات مکرره و شرح لغات و کيفيت استظهار خودداري شده رعاية للاختصار، طالبين آن را به کتاب «ارشاد الطالب» اين حقير رهنمائي مي کنم. ثالثا: با رعايت اختصار، سادگي و روشني عبارات به طوري که در خور فهم هر کس باشد نيز رعايت شده، همه اينها از جهت اين است که استفاده عموم بيشتر و مطالب سهل تر به دست آيد و زودتر مقصود پيدا شود و بيشتر مورد رغبت گردد و مطالب بهتر و زودتر ضبط شود و مطالعه و مراجعه آسان تر باشد، تا انتفاعات و بهره داري بيشتر شود و الله خير موفق و معين.



[ صفحه 33]



مطالب کتاب و فوائد عامه ي آن

فوائد و انتفاعات اين کتاب بسيار است، اما آنچه از همه مهم تر و اهتمام به آن بيشتر و منظور اصلي که داعي بر وضع اين کتاب گشته دو امر است:

يکي: استقامت و حفظ ايمان و عقيدت در مقابل مدعيان بابيت و مهدويت و تشکيکات و تلبيسات ايشان که گول آنان را نخورد و فريفته سخنان ايشان نشود و فريب استدلالات بي اصل ايشان يا با اصل و ليکن به وجهي از تحريف يا به وجهي از تغيير يا به وجهي از تدليس در نقل بعضي دون بعض نخورد.

بلکه هر عامي با اطلاع باشد که امام غائب و منتظري را که شيعه ي اثني عشري قائل است و ظهور او را انتظار دارد، کسي است که خودش با اين اوصاف و خصوصيات، و سيره و رفتارش و عمل هائي که انجام مي دهد با اين خصوصيات، به طوري که همه با هم دخيل و همه با هم حجت و دليل است.

البته چنين امر مهمي که مي توان گفت: از بدء خلقت تا کنون مانند او اتفاق نيفتاده و مشيت حق در امر دعوت و هدايت بدين گونه که بر همه اديان غالب و در روي زمين ديني به جز دين نماند تا کنون تعلق نگرفته، پس مهم تر از وي در همه مهمات تکوين و تشريع نيست، بايد که ظهور او توام با خصوصيات فوق العاده اي باشد و بايد که نشانه هاي او و نشانه هاي ظهور او بسيار و بي شمار باشد تا جاي شبه براي احدي نباشد.

از اين جهت است که حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«ان ادعي مدعي فسئلوه عن تلک العظائم التي يجب فيها مثلها»

«اگر مدعي ادعا کند از او مطالبه کنيد آن امور عظيمه اي را که مانند آن در چنين امر واجب و لازم است». [1] .



[ صفحه 34]



و نيز فرمود: «امر ما در هنگام ظهورش از خورشيد روشن تر است». [2] .

پس بايد آن قدر از علامات و خصوصيات باشد که حجت بر همه روشن و تمام گردد.

دوم: استقامت عملي و قبلي در برابر حوادث و وقايع گوناگون که در هر عصر و زمان و به خصوص هر چه زمان نزديکتر به ظهور شود رخ مي دهد، پس قلب او مضطرب نشود و از وقوع حادثه وحشت نکند و تزلزل در ايمان و خلوص او راه نيابد و در عمل از هر فتنه پرهيز کند و از هر زشت و شنيع اجتناب کند و از اهلش دوري کند و با آنها همراهي نکند.

بديهي است که بين دانا و نادان در استقامت و ثبات بسيار فرق است و چون بداند که در هزار و سيصد و بيش [سال پيش از] اين وقايع پيش بيني شده و به آنها اخبار شده براي آگاهانيدن و برحذر ساختن وي، قهرا تاثير عجيب در استقامت قلبي و عملي او خواهد کرد.

چون منظور اصلي از وضع اين کتاب استفاده عموم بود و منظور مهم از استفاده عمومي اين دو امر بود: (استقامت در حفظ ايمان و عقيدت و استقامت قلبي و عملي)، ناچار مطالب کتاب به نحوي تنظيم شد که همه آن بر محور اين دو امر گردش مي کند و هر بابي از آن دخيل در حصول اين نتيجه است و آن چه زائد بر اين مقدار است که کتب مصنفه در اين موضوع متعرض گشته اند، موکول و محول به همان کتب گرديد.

لهذا مطالب اين کتاب به نحو تلخيص در پنج بخش مقصور شد:

بخش اول: در خصوصيات شخص امام منتظر عليه السلام و علامات مشخصه او.

بخش دوم: در خصوصيات غيبت او و علت و مدت غيبت و احوال آن حضرت در زمان غيبت و آن چه واقع مي شود از حوادث و وقايع در دوران غيبت.



[ صفحه 35]



بخش سوم: در علامات ظهور آن حضرت.

بخش چهارم: در کيفيت ظهور و مراسم آن و آنچه در اوان ظهور خواهد کرد و مقدار ملک و دولت او و آنچه در ايام دولت خواهد کرد.

بخش پنجم: در وظيفه و تکليف در پيش از ظهور و بعد از ظهور.



[ صفحه 39]