حضرت باقر عليه السلام فرمود:

«دو آيت پيش از قيام قائم عليه السلام خواهد بود که از زمان هبوط آدم به زمين چنين چيزي نبوده، کسوف خورشيد در نيمه ماه رمضان و خسوف ماه در آخر او».

پس مردي عرض کرد:

«يابن رسول الله همواره کسوف خورشيد در آخر ماه است و خسوف ماه در نيمه». فرمود:

«من داناترم به آنچه تو مي گوئي و ليکن اين دو آيتي است که از زمان هبوط آدم اتفاق نيفتاده». [1] .

و حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«علامت خروج مهدي کسوف خورشيد است در ماه رمضان در سيزدهم و چهاردهم». [2] .

در اين حديث ذکر کسوف تنها شده و اما اينکه در سيزدهم و چهاردهم فرموده منافات با حديث اول ندارد زيرا که مقصود از نيمه همان روز پانزدهم نيست، بلکه مراد ايام نيمه است چنانکه مراد از آخر ماه شب آخر بيست و نهم نيست. زيرا که در آن شب ماه وجود ندارد، بلکه مراد اواخر ماه است بيست و پنجم يا بيست و ششم و بيست و هفتم مثلا، پس از اين جهت جمع بين اين دو روايت سهل است. ولي در حديث ديگر از حضرت باقر عليه السلام فرمود:

«دو آيت در جلو اين امر واقع خواهد شد: خسوف ماه در پنجم و کسوف خورشيد در نيمه». [3] .

اين حديث از جهت کسوف با اول موافق است ولي از جهت خسوف موافق نيست، مگر اينکه احتمال سقط داده شود به اينکه عبارت بيست و پنجم بوده.



[ صفحه 292]



و در حديث ديگر حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«پيش از قيام قائم عليه السلام در پنجم ماه رمضان خورشيد کسوف خواهد شد». [4] .

در اين حديث ذکري از ماه نيست ولي از جهت کسوف مخالف با حديث اول است، پس اين دو حديث را با دو حديث اول نتوان جمع کرد مگر احتمال تعدد داده شود به اينکه دو خسوف و دو کسوف باشد: يکي خسوف ماه در شب پنجم و کسوف خورشيد در روز پنجم و ديگر کسوف خورشيد در نيمه و خسوف در آخر.