در «غيبت نعماني» از جابر جعفي از حضرت باقر عليه السلام سوال کرد از سفياني، فرمود:

«کجاست براي شما سفياني تا اينکه پيش از او خروج کند شيصباني، خروج خواهد کرد از ارض کوفه به جوشد چنانکه آب از چشمه مي جوشد و جمع شما و سران شما را بکشد، پس بعد از آن متوقع باشيد سفياني و خروج قائم عليه السلام را». [1] .

در «بحار» اين حديث را از «غيبت نعماني» نقل کرده اما به جاي شيصباني گفته تا اينکه خروج کند کسي که بعد از او سفياني است تا آخر و گويا نسخه ي ايشان اين طور بوده.

به هر حال اگر شيصبان باشد از حديث حضرت صاحب عليه السلام به علي بن ابراهيم مهزيار معلوم مي شود که بني شيصبان کنايه از بني العباس است، [2] بلکه از خطبه لؤلؤه ي امير المومنين عليه السلام تصريح است به اينکه ملوک بني شيصبان، بني العباس است. [3] .

بنابراين پس دو احتمال در حديث مي رود يکي آن که چون حديث از حضرت باقر عليه السلام است و اين خبر پيش از تاسيس دولت بني العباس بوده پس ممکن است فرموده باشد هنوز بني العباس ظاهر نشده اند، کو تا اينکه زمان سفياني برسد.

و ممکن است حديث براي بعد از ظهور ايشان باشد، در اين صورت احتمال مي رود که مراد همان بني العباس باشد، پس اشاره به تجديد دولتشان باشد و احتمال مي رود که مراد متمرد و متفرعن ديگري باشد که در شيطنت مانند ايشان است، زيرا که شيصبان نام شيطان و نام قبيله اي است از جن و به همين لحاظ بني العباس را به بني شيصبان ملقب ساخته اند.



[ صفحه 256]



يماني و خراساني و سفياني:

اين سه رايت از رايات مهم است و از همه مهمتر و حزبشان از همه قويتر، افرادشان از همه بيشتر، سفياني در ميان رايات مغرب از همه عظيمتر و شديدتر و خراساني در ميان رايات مشرق از همه قويتر و مهيبتر و يماني در ميان رايات جنوب و اهل قبله با صولت تر و لهذا از اين سه رايت از همه بيشتر ياد شده.

رايت يماني و خراساني، رايت هدايت و حق است و رايت سفياني، رايت ضلالت و باطل است و آن دو با سفياني خواهند جنگيد و شکست سفياني با اين دو است مخصوصا يماني و خروج اين سه از علامات مهمه ي مسلمه است. و در چند حديث محتوم بودن يماني و سفياني ذکر شده.

اما خراساني اگر چه چندان تصريح به محتوميتش نشده اما آنقدر اخبار بسيار است درباره ي او که از يماني بيشتر است. حتي اينکه در اخبار عامه نيز بسيار ذکر رايت خراساني شده، به هر حال حضرت باقر و صادق عليه السلام فرمودند:

«خروج اين سه در يک روز و يک ماه و يک سال خواهد بود.» [4] .

و حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«يماني و سفياني مانند دو اسب مسابقه است (چون در يک روز خروج مي کنند و هر دو به جانب کوفه مي شتابند)». [5] .

و اميرالمومنين عليه السلام فرمود:

«يماني و خراساني مانند دو اسب مسابقه بر يکديگر سبقت گيرند، تا در کوفه با لشکر سفياني بتازند و بر وي ظفر يابند». [6] .

اينک يک به يک به تفصيل ذکر مي شود:



[ صفحه 257]