آن چه در زبانها متعارف است همين است، و اما آنچه در عبارت حديث است «و طلوع الشمس من مغربها» يعني طلوع خورشيد از مغرب خود و اين معنائي است مجمل و مراد معلوم نيست که چگونه از مغرب خود طلوع کند.



[ صفحه 194]



مناسب متعارف اين است که گفته شود «و طلوع الشمس من المغرب» آن وقت ظاهر در اين است که خورشيد از مغرب طلوع کند، علي کل حال اين عبارت از امير المومنين عليه السلام نقل شده که بعد از ذکر دجال فرمود:

«سپس دابه الارض سر خود را بلند کند از بين خافقين به اذن خدا بعد از طلوع خورشيد از مغرب خود». [1] .

و حضرت باقر عليه السلام فرمود:

«خداوند آياتي در آخر الزمان نشان خواهد داد: دابة الأرض و دجال و نزول عيسي بن مريم و طلوع خورشيد از مغرب خود». [2] .

اگر صرفا همين دو روايت بود مي گفتم مراد از طلوع خورشيد از مغرب خود حضرت مهدي است، ولي در حديث ديگر از امير المومنين عليه السلام از پيغمبر صلي الله عليه و اله و سلم فرمود:

«پيش از ساعت، ده چيز است».

پس فرمود: «و خروج قائم و طلوع خورشيد از مغرب خود». [3] .

پس معلوم نيست که از علامات قيامت است يا از علامات قيام، وجه ديگر نيز براي طلوع خورشيد از مغرب خواهد آمد.