جابربن عبد الله گفت: نزديک است که اهل عراق طعام و درهم به سوي آنها جبي نشود يعني زکات و خراج که متعارف بود که به محل خلافت مي بردند، قطع شود.

گفتند: از چه ناحيه؟ گفت: از ناحيه عجم، باز گفت: زود است که اهل شام کشيده نشود به سوي ايشان طعام و دينار، گفتند: از چه ناحيه؟ گفت: از ناحيه روم. [1] .

و اين هر دو واقع شده:

اول: اشاره به ضعف خلفاي عباسي و حدوث دولت و سلطنت در عجم و غلبه ي سلاطين عجم است که در اثر استيلاء و تسلط، باجي به خلفاء نمي دادند.

دوم: نيز اشاره به ضعف و انکسار يا انقراض ايشان است که سبب شد که دولت روم به خود استقلال تام پيدا کرد و خراج خود را قطع کرد.



[ صفحه 179]