يکي اختلاف در وجود آن حضرت است.

حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«در قائم شباهتي است به عيسي عليه السلام همچنانکه در او يهود و نصاري عقيده هاي خلاف پيدا کردند، همچنين درباره ي قائم نيز عقيده هاي خلاف پيدا خواهند کرد، پس بعضي منکر او شوند و بعضي گويند متولد نشده و بعضي گويند يازدهم عقيم بوده. و بعضي گويند امامت منحصر به دوازده نيست بلکه به سيزده و بيشتر نيز تجاوز کند و بعضي گويند روح قائم در هيکل غير او نطق کند. [1] .

بعضي روح شخصي او را گويند مانند حلوليه از مدعيان مهدويت و برخي ديگر روح نوعي او را مانند صوفيه چنانکه شاعرشان گفته:



[ صفحه 173]



«خواه از نسل عمر خواه از عليست» (مولوي)

ديگر: فتنه هاي مشتبهه ي گمراه کننده: حضرت باقر عليه السلام فرمود:

«ناچار است از فتنه اي که ساقط شود در وي خواص و صاحبان سر حتي اينکه ساقط شود در وي آن کس که يک مو را دو مو مي کند، تا اينکه باقي نماند مگر ما و شيعيان ما». [2] .

ديگر: دعوت کنندگان و صاحبان رايت و مدعيان ولايت: حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«دوازده رايت مشتبه ظاهر خواهد شد که معلوم نخواهد شد کدام از کدام، يعني حق از باطل». [3] .

و امير المومنين عليه السلام فرمود:

«در آن وقت، قائم ما قيام کند و هفتاد نفر را که بر خدا و رسول دروغ مي بندند پيش آورد و بکشد، آنگاه خداوند همه را بر يک امر جمع کند». [4] .

(هر چه طول مدت بيشتر شود داعيان و مدعيان بيشتر گردد بعضي داعيان به مسلک و طريقند و بعضي داعيان به حزبيت و شعبيت).

ديگر اختلافات: اين اختلافات يا ناشي از حزبيت است و يا ناشي از عقائد خاصه و يا از اختلاف نظر و راي و يا از تنازع در رياست و دنيا.

امير المومنين عليه السلام به مالک بن ضمره فرمود:

«چگونه خواهي بود وقتي که شيعه مختلف شوند و به هم درافتند؟ سپس انگشتان را درهم آميخت و چنگها را در هم زد (يعني اين طور درافتند).

مالک بن ضمره عرض کرد:

هيچ خبري در آن وقت نيست.

فرمود:



[ صفحه 174]



همه ي خير در آن وقت است در آن، وقت قائم ما قيام کند». [5] .

و نيز آن حضرت عليه السلام در حديث ديگر فرمود:

«وا اسفا از افعال شيعيان ما بعد از قرب مودتشان امروز، چگونه بعد از من بعضي، بعضي را ذليل خواهند کرد و بعضي، بعضي را خواهند کشت». [6] .

و نيز آن حضرت عليه السلام فرمود:

«نخواهيد ديد آنچه را دوست مي داريد تا اينکه بعضي از شما آب دهن بر روي بعضي ديگر اندازد و بعضي از شما بعض ديگر را کذاب بنامد». [7] .

و از بنت الحسن عليه السلام و در نسخه اي از حضرت مجتبي عليه السلام فرمود:

«نخواهد بود اين امر که انتظار او را مي کشيد تا آنگاه که بعضي از بعضي تبري کند و بيزاري بجويد و بعضي آب دهن بر روي بعضي افکند و بعضي، بعضي را لعن کند و بعضي، بعضي را دروغگو بنامد و بعضي بر بعضي شهادت به کفر دهد.

راوي گفت: پس خيري در آن زمان نيست.

فرمود:

هر خير باشد در آن زمان است که قائم قيام کند و همه ي اينها را بردارد». [8] .

ديگر: بلاها و شکنجه ها است: در حديث لوح فاطمه که جابر به حضرت صادق عليه السلام ارائه داد چنين است:

«زود باشد که اولياء او (يعني دوازدهم) در عهد او ذليل شوند و سرهاي ايشان را مانند سرهاي ترک و ديلم به هديه ببرند، پس ايشان را بکشند و بسوزانند و همواره خائف و ترسان و لرزان باشند، زمين از خون ايشان رنگين شود، آه و ناله در زنان ايشان برپا شود، ايشانند اولياء من، به حقيقت به خاطر ايشان هر فتنه ي پوشيده و تار را برمي دارم و زلزله ها را دفع مي سازم و هر سختي و مشقت را دور مي کنم». [9] .

و اما فتنه هاي مالي و دنيائي و تقليد اهل زمانه و فسادها و فجايع هوي و شهوت،



[ صفحه 175]



شرح مبسوط آن در وقايع عمومي گذشت. پس با اين وصف نگهداري دين مشکل است و لذا پيغمبر صلي الله عليه و اله و سلم فرمود به ابي ذر:

«نگهداشتن دين مانند نگهداشتن اخگر آتش است در کف دست». [10] .

و حضرت صادق عليه السلام فرمود:

«نگهدارنده ي دين خود مانند کسي باشد که درخت پر خار را به دست خود بتراشد و خارها را زائل کند». [11] .

و لذا حضرت رضا عليه السلام فرمود:

«خلق زيادي و جمع بسياري از اين امر بيرون روند از جهت شک مردم و ضعف يقين و کيم ثبات ايشان به علاوه ي سختي و دشواري ابتلائي که مبتلا مي شوند و نماند مگر اندکي قليل از مخلصين صابرين و ثابتين و آنان که در علم آل محمد صلي الله عليه و اله و سلم رسوخ دارند و آنان که اين احاديث را از ايشان روايت نموده و به مرادشان دانا گشته و اشارات ايشان را در معاني و مقاصدشان فهميده اند، آنان که خداوند بر ايشان نعمت کرده به ثبات و ايشان را گرامي داشته به دين و يقين، الحمد لله رب العالمين». [12] .

(ضمنا معلوم شد خاصيت دانستن و مطالعه ي اين احاديث و وقايع و علامات.)