جايگاه اماکن مقدس و ادعيه ي مأثور در شعر مهدوي
در شعر مهدوي، اسامي اماکن مقدسي همانند: مکه، کعبه، سامره، مسجد سهله و مسجد جمکران و عناوين برخي از ادعيه ماثوره از ائمه اطهار عليهم السلام همچون: دعاي ندبه و دعاي فرج، حضوري ديرينه دارد. به خاطر ارتباط تنگاتنگي که اين اسامي و عناوين مقدس با موضوع ميلاد، ظهور، حضور و توسل به پيشگاه حضرت ولي عصر عليه السلام دارد، از ديرباز نظر بسياري از شعراي آييني فارسي زبان را به خود مشغول داشته و در شعر مهدوي معاصر، بازتاب گسترده تري پيدا کرده است.
در ميان اماکن مقدس، کعبه که محل قيام جهاني و ظهور حضرت ولي عصر عليه السلام مي باشد، در شعر مهدوي از منزلت خاصي برخوردار است. گاه نيز از آن موعود جهاني به عنوان «کعبه ي مقصود» ياد شده است:
شبروان چون رخ صبح، آينه سيما بينند
کعبه را چهره در آينه پيدا بينند [1] .
[ صفحه 363]
به مقدم خلف منتظر، امام همام
مسيح خضر قدوم و، خليل کعبه مقام [2] .
در کعبه و بتخانه بگشتيم بسي ما
ديديم که در کعبه و بتخانه تويي تو [3] .
اي رخت قبله ي توحيد و، درت کوي اميد
تا به کي کعبه ي دل ها همه بيت الوثن [4] است؟ [5] .
غير از طواف کوي تو اي کعبه ي مراد!
هيچ آرزو درين دل اميدوار نيست [6] .
اي کعبه ي حقيقت! وي قبله ي طريقت!
رکن يمان ايمان، عين الصفا صفا را [7] .
اي خداوند حرم! اي محرم اسرار غيب!
تا به کي باشد حرم [8] در دست اين نامحرمان؟
خانه هاي قدس حق را پاي پيلان محو کرد
خاندان نجد [9] را ايزد کند بي خانمان! [10] .
کعبه ي حق طلبان، قبله ي ارباب نيازي
مشعر اهل وفا، مروه اصحاب صفايي [11] .
[ صفحه 364]
الله اکبرت شود از کعبه چون بلند
خوانند قدسيان، غزل نغز و ناب نور [12] .
فراز کعبه و بيت المقدس اي همه قدس!
در آرزوي تو و، اهتزار پرچم توست [13] .
جا به کنار کعبه کن تا که کنند قبله ات
روي به دوستان کن و، نغمه ي آشنا بزن [14] .
اندر آن ساعت که اندر کعبه گردي آشکار
لشکرت بگرفته خط استوا تا قيروان [15] .
گر چه دور است ره کعبه ي مقصود ولي
آزموديم که بر اهل نظر نزديک است
ناله هاي جرس قافله پر شور شده است
همسر! کعبه ي مقصود مگر نزديک است؟ [16] .
اي به فداي تو سر و جان من!
قبله ي من! کعبه ي ايمان من! [17] .
حرم و زمزم و صفا باشد
از صفاي تو با صفا، مهدي [18] .
[ صفحه 365]
مردي تبر بر دوش از کعبه مي آيد
مردي که پيموده است يک راه طولاني [19] .
اماکن مقدس ديگر نيز در شعر مهدوي حضور پر شوري دارند:
ز مکه، نغمه ي توحيد تو مي آمد
حرم ز عطر تو اي بي نشانه! پر مي شد [20] .
در مکه و در يثرب [21] شاهنشه ذو موکب
در مشرق و در مغرب، خورشيد جهان آرا [22] .
هستي مايل اگر به سرودن
همچو فرزدق سراي شعر و چو حسان
يعني يک سو بنه ستايش دونان
نعت نبي گوي و مدح آل علي خوان
ويژه چو در سر من راي [23] برسيدي
مدح امام زمانت بايد عنوان [24] .
دل مدينه شکسته، حرم به راه نشسته
تو مروه اي تو صفايي خدا کند که بيايي [25] .
[ صفحه 366]
پايگاه عدالت خود را
مسجد کوفه انتخاب کند [26] .
به سامري خبر از رجعت کليم دهيد
که مير سامره [27] با عزم و اقتدار آمد
ز هر کرانه نشان ظهور حق پيداست
بگو به اهل بصر، بصره در حصار آمد [28] .
دعاهاي رسيده از ائمه ي اطهار نيز، در شعر مهدوي منزلت خاصي دارند:
ميلاد تو باز، رهگشاي فرج است
ما را به اميد تو دعاي فرج است
در مکه و در مدينه اين توسعه چيست؟
جز اين که زمينه اي براي فرج است
اين آسمان ساده ي آبي پوش
عمري در انتظار حضورش بود
آري شفق که هر نفسش خون است
ردي از امتداد عبورش بود
ندبه، دعا، زيارت عاشورا
قوتي که در خلاصه ي سورش بود [29] .
[ صفحه 367]
غروب جمعه دلگير با دعاي سمات
دل شکسته ي من مي زند دوباره صدات [30] .
مسجد جمکران و مسجد سهله به خاطر شرافت انتسابي که به حضرت ولي عصر عليه السلام دارند، مورد عنايت شيعيان دلسوخته و شعراي دل افروخته بوده و هستند؛ چرا که مسجد جمکران به امر امام عصر عليه السلام احداث گرديده است و در همين مسجد، در منظر شهودي عاشقان پاکباز خود قرار گرفته اند و مسجد سهله از ديرباز، محل اعتکاف منتظران ظهور آن حضرت مي باشد و عنايت آل الله و اولياي خدا به اين دو مسجد مقدس، امري قطعي و ترديد ناپذير است.
مسجد جمکران در حال حاضر درهر هفته پذيراي ده ها هزار زائر شيفته از نقاط مختلف ايران و جهان است. در اين مکان مقدس است که هر روز صدها نفر از زائران با دعاهاي مستجاب و آرزوهاي برآورد شده و با بيماران شفا يافته راهي شهر و ديار خود مي گردند و با واگو کردن عنايت کريمانه ي حضرت مهدي عليه السلام به زائران مسجد جمکران، بر تعداد مشتاقان زيارت آل مسجد مي افزايند.
پاورقي
[1] خاقاني شرواني.
[2] خواجوي کرماني.
[3] ميرزاحبيب خراساني.
[4] بتخانه.
[5] علامه شيخ محمدحسين غروي اصفهاني (مفتقر).
[6] علامه شيخ محمدحسين غروي اصفهاني (مفتقر).
[7] علامه شيخ محمدحسين غروي اصفهاني.
[8] کعبه.
[9] خاندان آل سعود.
[10] علامه شيخ محمد حسين غروي اصفهاني (مفتقر).
[11] صبوري اصفهاني.
[12] محمد آزادگان (واصل).
[13] سيدرضا مويد.
[14] غلامرضا سازگار (ميثم).
[15] حضوري سلماسي.
[16] خودم.
[17] رحمت الله صادقي.
[18] محمد نعيمي.
[19] خودم.
[20] خودم.
[21] نام پيشين مدينه.
[22] اهلي شيرازي.
[23] سامره.
[24] ميرزا غلامحسين خان (اديب) کرماني.
[25] سيدرضا مويد.
[26] سيدرضا مويد.
[27] کنايه از وجود نازنين امام زمان عليه السلام است.
[28] حميد سبزواري.
[29] شيرين خسروي.
[30] حميده رضايي.