قالب مثنوي بيشتر در موضوعات دراز دامان عشقي، سياسي و تاريخي کاربرد دارد. با وجود اين، هستند شاعراني که از اين قالب شعري براي بيان مطالب کوتاه و عواطف زودگذر عشقي سود جسته اند.

مهم ترين خصيصه ي ذاتي قالب مثنوي، در استقلال قافيه و احياناً رديف هر بيت از ساير ابيات است. شاعري که با گسترده ي وسيعي از مفاهيم رو به روست، در اين قالب آسان تر مي تواند حرکت کند و طاير انديشه ي خود را به پرواز درآورد، خصوصاً در زمانه ي ما که به اوزان عروضي کوتاه و معدودي که در پيشينه ي قالب مثنوي در شعر فارسي وجود دارد بسنده نمي شود. حضور اوزان دامنه دار و مطمئن در قالب مثنوي امروز، حکايت از تطوري دارد که در انديشه ي شعراي دردآشناي معاصر در حال شکل گيري است.