دو بيتي مهدوي
تنها فرقي که قالب دوبيتي با «رباعي» دارد، وزن عروضي آن است و در مورد ساير معيارها، همانند قالب رباعي است.
در قالب دو بيتي، انواع اوزان عروضي کوتاه و بلند مي تواند حضور داشته باشد؛ هر چند در پيشينه ي قالب دوبيتي در شعر فارسي بيشتر به اوزان کوتاه عروضي عنايت شده است مانند دو بيتي هاي باباطاهر عريان:
اسير پنجه ي درديم بي تو
بهار آمد، ولي زرديم بي تو
اگر چشم انتظار تو نبوديم
درين دنيا چه مي کرديم بي تو؟! [1] .
[ صفحه 326]
تو و بي همزباني تا قيامت
و درد بي نشاني، تا قيامت
دعا کن، زودتر آقا بيايد
که در غربت نماني تا قيامت [2] .
ز ابر آه من، آيينه پر شد
دلم از غربتي ديرينه پر شد
ز بس ماندم درين چشم انتظاري
تمام عمرم از آدينه پر شد! [3] .
مرا از شرمساري ها رها کن
ز دست بيقراري ها رها کن
بيا يک صبح آدينه دلم را
ازين چشم انتظاري ها رها کن [4] .
فضاي سينه ام خاموش و سرده
چو پاييزم، نگاهم سرد و زرده
گل از دست رفته! باز برگرد
که بي تو لحظه ها سرشار درده [5] .
زمان با نام تو پيوند خورده است
زمين بي روي تو سرد است، مرده است
بتاب اي آفتاب از مشرق عشق
خدا ما را به دست تو سپرده است [6] .
بيا اي يار! تا دل ها نگيرد
غبار بيکسي، ما را نگيرد
دعايم بوده بر سجاده ي عشق:
خدا، چشم تو را از ما نگيرد [7] .
ستم، آشوب، نامردي زياد است
غم و اندوه بيدردي، زياد است
دل من خوب مي داند پس از اين
اميد اين که برگردي زياد است [8] .
جهان در حسرت آيينه مانده است
گرفتار غمي ديرينه مانده است
[ صفحه 337]
شب سردي است بي تو بودن ما
بگو تا صبح چند آدينه مانده است؟ [9] .
زمين را از گل و سبزينه پر کن
مرا از شوق يک آيينه پر کن
بيا اين غربت ديرينه را از
مبارکباد يک آدينه پر کن [10] .
ز ابر آه من، آيينه پر شد
دلم از غربتي ديرينه پر شد
ز بس ماندم درين چشم انتظاري
تمام عمرم از آدينه پر شد [11] .
تو پايان غم و دلشوره هايي
فراتر از همه اسطوره هايي
به قرآن نام جاويد تو جاري است
تو مضمون تمام سوره هايي [12] .
نمي گويم کجا در ناکجايي
بگو جانا بگو جانا کجايي؟
شب و روز از دل سرگشته پرسم
تو اي پيداي ناپيدا کجايي؟ [13] .
پاورقي
[1] نعمت الله شمسي پور (فاکر).
[2] سيدحبيب نظاري.
[3] سيدحبيب انتظاري.
[4] سيدحبيب نظاري.
[5] محسن حامدي.
[6] عبدالحسين رحمتي.
[7] عبدالحسين رحمتي.
[8] سيدحبيب نظاري.
[9] سيدحبيب نظاري.
[10] سيدحبيب نظاري.
[11] سيدحبيب نظاري.
[12] عليرضا رحمتي.
[13] حسين اربابي.