سبک خراساني - که برخي به اشتباه به عنوان سبک ترکستاني از آن ياد مي کنند - قديمي ترين سبک در ميان سبک هاي مختلف شعري در زبان فارسي است. چون شاعران خطه ي خراسان بزرگ در عهد ساماني، غزنوي، سلجوقي، و خوارزمشاهي به اين سبک روي آوردند، به اين نام موسوم شد. اغلب قصيده سرايان بزرگ فارسي زبان در اين سبک، طبع آزمايي کرده اند از قبيل: رودکي سمرقندي (متوفاي 329 ه.ق)، شهيد بلخي (متوفاي 325 ه.ق) عنصري بلخي (متوفاي 431 ه.ق)، منوچهري دامغاني (متوفاي 432 ه.ق)، انوري ابيوردي (متوفاي 585 ه.ق) و حکيم خاقاني شرواني (متوفاي 595 ه.ق).



[ صفحه 328]



در اين سبک، غموض معنوي، به کار گرفتن واژه هاي دشوار و اصطلاحات حکمي، فلسفي، پزشکي و نجومي و شيوه ي بياني غالباً خشن و حماسي و اظهار فضل کردن و به مسائل تاريخي و نمادهاي اساطيري توجه بليغ داشتن، امري رايج و مطرح بوده و هست.

براي نمونه ابياتي از قصيده ي مهدوي ادبي الممالک فراهاني (امير) را در سبک خراساني مرور مي کنيم:



در صف بستان، نسيم گشت مهندس

شمع برافروخت از شکوفه ي مجلس



مهر از آن پس که شد به دلو چو يوسف

در شکم حوت جا گرفت چو يونس



در حمل اکنون ز روي شوق بگسترد

مسند شاهي به صفه ي مجلس



باغ منزه شد از نزول حوادث

چون دل فرزانه از هجوم هواجس



گويي امروز نوبتي است که در خاک

زاده شهي، کو به چرخ حافظ و حارس



حضرت مهدي همي بزاد ز هادي

حي العالم همي دميد ز نرجس



حضرت صاحب زمان که بر درگاهش

گردن ناکس هميشه بادا ناکس [1] .



خصم خدا را، خصيم باشد و قاصم

اهل ولا را انيس گردد و مونس



مي نهلد در طريق شرع بمانند

اين همه مردم مخالف و متشاکس [2] .



براي پي بردن به مقصود شاعر بايد به چندين فرهنگ لغت مراجعه کرد تا معاني لغات دشوارگان را دريافت و در نهايت به مقام علمي و ادبي شاعر پي برد!