محدثين و مورخين، نامهاي متعددي براي آن بانو آورده اند، از آن جمله:

نرجس، سوسن، صقيل، صيقل، حديثه، حکيمه، مليکه، ريحانه و خمط. اما مشهورترين نام او «نرجس» است ومعروفترين کنيه اش «ام محمد» است.

در گذشته خاطر نشان ساختيم که نامهاي متعدد براي يک انسان، هرگز دلالت بر شخصيتهاي متعدد نمي کند، همانگونه که بانوي نمونه اسلام، فاطمه عليهاالسلام به تناسب ابعاد و ويژگيهاي پرشکوهش، داراي نامهاي متعدد و گوناگون بود. اين بانوي بزرگ نيز داراي نامهاي متعددي است که هر کدام از آنها معناي خويش را دارد و بعدي از شخصيت والاي او را نشانگر است، که از جمله آنها:

1- «نرجس» که نام برخي از گلهاي عطر آگين است.

2- «خمط» نوعي درخت ميوه است که قرآن نيز آن را بکار برده است. [1] .

3- «سوسن» نام نوعي گل خوشبو و معطر و پرفايده است که در کتابهاي طب نيز آمده است.

4- «صقيل» به مفهوم پديده ي نوراني و پر جلوه و نرم است.

به هر حال هيچ مانعي ندارد که يک زن باشخصيت، داراي نامهاي متعدد باشد و هر کدام از آنها در مورد او به تناسب بکار رود. و در مورد مادر گرامي



[ صفحه 173]



حضرت مهدي عليه السلام چه بسا که اين نامهاي پرمعنا و متعدد، براساس مصالح سياسي و اجتماعي بوده که براي ما ناشناخته مانده است.

و نيز روشن است که بحث در حسب و نسب اين بانوي بافضيلت نيز به اصل بحث ضرري نمي رساند، چرا که شخصيت مورد نظر يکي است و در مورد حسب ونسب او ديدگاهها متفاوت است.

و ما در اينجا دو ديدگاه معروف و مشهور دانشمندان و محدثان خويش را در مورد حسب و نسب آن بانوي انديشمند و بزرگ مي آوريم.