پس از ترسيم اين روايت، لازم به يادآوري است که واژه ي «بيعت» در فرهنگ واژه شناسان به مفهوم «پيمان بستن براي فرمانبرداري و اطاعت»: «سرکشي و گردنفرازي نکردن» و «در انديشه ي نقشه و توطئه بر ضد حق و عدالت نبودن» است.

اما آنچه بيعت با امام مهدي عليه السلام را از ديگر بيعتها مشخص مي سازد اين است که بيعت با آن گرامي، بيعتي است که آسمانيان و زمينيان در آن شرکت مي جويند. نخست فرشته ي امين وحي فرود مي آيد و به نمايندگي از آسمانيان پيش از مردم با امام مهدي عليه السلام دست بيعت مي فشارد و اين نشانگر اقرار و اعتراف عالم بالا به مشورعيت و قداست اين بيعت و حاکميت مبارک و پرارجي است که برکات آن، تمامي آفرينش و همه ي موجودات را دربرمي گيرد و از پي آن، ياران خاص آن حضرت، دست بيعت با او مي فشارند و آنگاه توده هاي انساني.

از روايات دريافت مي شود که امام مهدي عليه السلام از ياران خويش مي خواهد با شرايط ويژه اي که در روايات و کتابها آمده است با آن حضرت دست بيعت دهند.

اين شرايط متنوع است: برخي از اين شرايط انسان را متعهد مي سازد که در هر



[ صفحه 650]



حال از ارتکاب گناهاني نظير: فحشاء، سرقت، حرام خوارگي، بردن مال يتيم و ديگر گناهاني که در آيات و روايات تحريم شده است، سخت اجتناب ورزد.

و برخي ديگر انسان را به انجام وظايف فردي و اجتماعي، نظير دعوت به ارزشها و هشدار از ضد ارزشها... که پيش از آن، همگان موظف به انجام آنها هستند متعهد مي سازد.

و برخي از شرايط اين بيعت، انسان را به آراستگي و پارسايي و ارزشهاي اخلاقي، ملتزم مي سازد.

از اينرو هنگامي که ياران آن پيشواي بزرگ نجات و عدالت، با اين شرايط دست مبارک او را به عنوان بيعت فشردند، وظايف و تعهدات آنان، جديتر و احساس مسئوليتشان سخت تر و سنگينتر مي گردد، درست بسان انساني که سوگند ياد مي کند که هرگز دست به سرقت نزند، از اينرو اگر سرقت نمود در خور دو کيفر است: يکي براي سرقت و ديگري براي شکستن سوگند خويش.

پيمان با آن حضرت نيز اينگونه است، چرا که هم با او پيمان مي بندند وهم پيش از او با خدا پيمان بسته اند که خود را به آراستگيها و ارزشها بيارايند و از ضد ارزشها بپيرايند، واجبات را انجام دهند و محرمات را وانهند.

قرآن در اشاره به اين بيعت است که مي فرمايد:

«ان الذين يبايعونک انما يبايعون الله، يدالله فوق ايديهم.» [1] .

يعني: بي ترديد کساني که با تو بيعت مي کنند، تنها با خدا بيعت مي نمايند....

به هر حال با اينکه ياران امام مهدي عليه السلام از امتيازات و ويژگيهاي بسياري برخوردارند باز هم طرح اين شرايط و بيعت آگاهانه و آزادانه و عاشقانه با آن حضرت، براساس اين شرايط، ضروري است چرا که آن گرامي در اين انديشه است که ياران و مددکارانش در راه اصلاح زمين و زمان نمونه هاي بارزي در ارزشهاي انساني و فضايل و کمالات باشند تا بدينوسيله با کفايت و لياقت، اداره و رهبري



[ صفحه 651]



کره ي زمين و جامعه ي بزرگ جهاني را در برابر ديدگان همه ي حقجويان به نمايش نهند.

با همه ي وجود از ضد ارزشها و کارهاي حرام دوري گزينند و به همه ي ارزشها و والاييها آراسته باشند، از زرق و برق دنيا و فريبندگي آن اجتناب ورزند و از هر بدمستي و خوشگذراني و عياشي خودداري کنند و راه پارسايي و ساده زيستي، مردانگي و جوانمردي را، پيشي گيرند تا بتوانند بار سنگين مسئوليت خويش را آنگونه که شايسته است به دوش کشند و وظايف خود را بهتر از آنچه مي بايد، به انجام رسانند.