کساني که در دوران غيبت طولاني آن حضرت، به ديدارش مفتخر شده اند، بسيارند. برشمردن نام و نشان همه ي آنان ممکن نيست، همانگونه که برشمردن نام و نشان همه ي کساني را که کتابهاي حديثي و تاريخي به عنوان ديدارکنندگان آن حضرت آورده اند، در اين فرصت، براي ما مشکل است.

علامه ي مجلسي رحمة الله در کتاب خويش [1] نام گروهي را که در غيبت کبري به ديدار حضرت مهدي عليه السلام نايل آمده اند برشمرده است. همانگونه که مرحوم «نوري» نيز در کتاب خويش [2] داستان يکصد تن از آنان را که بدين افتخار، نايل شده اند آورده و آنگاه از اين يکصد داستان، 58 سرگذشت ديدار را برگزيده و در کتاب ديگرش که «جنةالمأوي» نام دارد، آورده است.

علاوه بر اينها، دانشمندان پيشين و معاصر ما نيز کتابهاي جداگانه اي پيرامون داستان کساني که به ديدار آن حضرت مفتخر شده اند، به رشته ي تحرير درآورده اند. [3] .



[ صفحه 404]



انبوه داستانها و سرگذشت کساني که در زمان ما به ديدار آن حضرت، مفتخر شده و نام و داستانشان را محدثان و مؤلفان در کتابهاي خود نياورده اند بسيارند و از آنجايي که داستانها، نقش بسياري در گسترش فکر و فرهنگ و آگاهي بخش و آموزش ما دارند ما نيز در اين بخش، از همه ي نمونه هاي ديدار، ده سرگذشت را برگزيده و بطور فشرده مي آوريم.

لازم به يادآوري است که بسياري از کساني که توفيق، يارشان گشته و به اين افتخار بزرگ نايل آمده اند به دلايلي از جمله:

پرهيز از شهرت،

مورد اتهام قرار گرفتن،

بخاطر ترس از حکومتها،

يا مسايلي نظير اينها، کسي را از ديدار خود آگاه نساخته و سکوت را بر بيان داستان ملاقات خويش ترجيح داده اند و کساني هم که داستان ديدارشان به ما رسيده اينان نيز به يکي از دو دليل، آن را به ديگران نقل کرده يا نوشته اند: يا ضرورت آنان را به بيان داستان ديدارشان مجبور ساخته است و يا احساس تکليف شرعي، به منظور اثبات حق و استوار ساختن عقيده ي مردم.

که ما برخي از نمونه ها را با رعايت اختصار، ترسيم مي نماييم: