او بنام «حسين بن روح» بود و کنيه اش «ابوالقاسم» و در لقب به «نوبختي» شهرت داشت.

در جامعه تشيع آن روزگار، شخصيت پرآوازه، انديشمند و معروف بود و پيش از افتخار تصدي نيابت خاص، وکيل دومين سفير حضرت مهدي عليه السلام جناب محمد بن عثمان بود، هم به املاک او نظارت داشت و هم رابط ميان او و بزرگان شيعه در نقاط مختلف کشور پهناور اسلامي بود و از اين راه دستورات و تعليمات اهل بيت عليهم السلام و اخبار نهاني را به آنان مي رسانيد.

به همين جهت، هنگامي که شيعيان ديدند دومين نايب امام عصر عليه السلام او را امين مي شناسد و به او اعتماد مي کند و به فضيلت و دينداري او گواهي مي نمايد و او را شايسته وکالت خويش مي نگرد، به تدريج اعتماد همگي به او فزوني يافت و مرود توجه همگان قرار گرفت.

او شخصيت والايي بود که به خردمندي و فرزانگي و رشد فکري وديني شهرت بسزايي داشت و موافق و مخالف بر اين واقعيت گواهي مي دهند، تا جايي که اهل سنت نيز او را تکريم و احترام مي نمودند.

اين امتيازات و شرايط و ويژگيها براي «جناب حسين بن روح» پايگاه پرشکوه مردمي و موقعيت بلندي بخشيده بود که همه مردم، با وجود راه و روش مختلف و هدف و مذهب متفاوت و در سطوح گوناگون به او بهاي بسيار مي دادند و به ديده احترام مي نگريستند.

پيش از رحلت دومين نايب خاص، فرماني از جانب امام عصر عليه السلام صادر گرديد که به موجب آن، جناب «محمد بن عثمان» دستور يافت تا «حسين بن روح» را



[ صفحه 278]



بجاي خويش معرفي کند و چنين کرد.

او آنگونه که مي بايد اعلان کرد که جانشينش پس از رحلت، حسين بن روح خواهد بود و بدين منظور، بزرگان شيعه را گرد آورد و ضمن بياناتي، از جمله فرمود: «اگر من از دنيا رفتم حسين بن روح جانشين من است چرا که دستور يافته ام او را بجاي خويش برگزينم، از اين رو در زندگي خود به او مراجعه کنيد و در کارها به او اعتماد ورزيد.» [1] .

و نيز هنگامي که ساعتهاي واپسين عمر او فرا رسيد، انبوهي از سرشناسان و بزرگان شيعه کنار بسترش گرد آمدند و آن جناب خطاب به آنان گفت: «اين ابوالقاسم، حسين بن روح نوبختي جانشين من است و ميان شما و حضرت صاحب الأمر عليه السلام سفير و وکيل و مورد اطمينان و امين است.

از اين رو در کارهايتان به او مراجعه کنيد و در کارهاي مهم خود به او اعتماد نماييد. من اين فرمان را دريافت داشته بودم و آن را به شما دوستداران اهل بيت رسانيدم.» [2] .

روايت است که دومين نايب خاص امام عصر عليه السلام دوست گرم و پرمهري بنام «جعفر بن احمد» داشت و با او بسيار نشست و برخاست مي نمود.

اين دوستي به جايي رسيده بود که آن جناب، در اواخر زندگي اش جز غذايي که در خانه اين دوست فراهم مي شد چيزي ميل نمي کرد و بسياري از شيعيان با آگاهي بر اين دوستي در اين انديشه بودند که جعفر بن احمد، سومين نايب خاص امام عصر عليه السلام و جانشين دوست خود خواهد بود، اما حضرت مهدي حسين بن روح نوبختي را به سفارت برگزيد.

جالب است که «جعفر بن احمد» با وجود ارتقاء مقام حسين بن روح هرگز رفتار و عملکرد دوستانه و صميمانه خويش را با او تغيير نداد بلکه همانگونه، که در



[ صفحه 279]



خدمت دومين نايب امام عصر عليه السلام تا آخر کار، در کمال مهر و وفا ايستاد، به خدمت سومين نايب نيز کمر همت بست. همواره در مجلس او حضور مي يافت و او را مخلصانه در راه انجام وظايف و به دوش کشيدن بار گران مسئوليتهايش ياري مي کرد. و تا آخرين لحظات زندگي «جناب نوبختي» در خدمت او ايستاد، تا سرانجام سومين نايب خاص نيز پس از 21 سال خدمت به حق و عدالت، در سال 326 هجري جهان را بدرود گفت.