در کتاب «کمال الدين»، از صقر بن ابي دلف روايت کرده است که گفت: از حضرت ابوجعفر، محمّد بن علي (امام جواد (عليه السلام)) شنيدم که مي فرمود:

امام بعد از من، پسرم علي است؛ فرمان او فرمان من و گفتار او گفتار من و اطاعت او اطاعت من است. سپس خاموش شد.

من عرض کردم: اي پسر رسول خدا! امام بعد از علي (عليه السلام) کيست؟

فرمود: امام بعد از او فرزندش حسن است.

عرض کردم: اي پسر پيامبر! امام بعد از حسن (عليه السلام) کيست؟

آن حضرت به سختي گريست و فرمود: بعد از حسن، پسرش، قائم به حقّ و منتظر، امام است.

عرض کردم: اي پسر رسول خدا! چرا او را «قائم» مي گويند؟



[ صفحه 112]



فرمود: زيرا پس از آن که از يادها رفته باشد و بيشتر معتقدان به امامتش از عقيده خود برگشته باشند، قيام مي کند.

عرض کردم: چرا او را «منتظر» مي نامند؟

فرمود:

«زيرا غيبتي طولاني خواهد داشت که مخلصان، ظهورش را انتظار برند و بيماردلان، منکر او گردند معاندان، ياد او را مسخره کنند کساني که وقت ظهور او را تعيين کنند دروغ بگويند و شتاب کنندگان در امر ظهور او، هلاک گردند و آنهايي که تسليم امر خدا هستند نجات يابند». [1] .

و نيز در کتاب «اعلام الوري» از مفضّل بن عمر روايت کرده است که گفت:

محضر مقدّس مولايم امام جعفر صادق (عليه السلام) شرفياب شدم و عرض کردم: اي مولاي من! چه مي شد اگر جانشين خودتان را به ما معرّفي مي فرموديد؟

فرمود: اي مفضّل! امام بعد از من «موسي» است؛ امّا جانشيني که چشم به راهش باشند و آرزويش کشند، «م ح م د» فرزند حسن فرزند علي فرزند محمّد فرزند علي بن موسي الرضا (عليهم السلام) است». [2] .

در کتاب «کفاية الاثر»، از مسعده روايت کرده است که گفت:

محضر امام صادق (عليه السلام) بودم که ناگاه پير مردي قد خميده بر آن حضرت وارد شد و در حالي که بر عصاي خود تکيه داشت، سلام کرد. امام (عليه السلام) جواب سلام او را داد.

سپس گفت: اي پسر رسول خدا! دستت را بده تا ببوسم.

آن حضرت دستش را به او داد و پير مرد دست حضرتش را بوسيد و گريه کرد.

امام (عليه السلام) فرمود: اي پير مرد! چه چيز تو را به گريه در آورد؟

جواب داد: جانم به فدايت! سالهاست که در انتظار قائم شما بسر مي برم؛ با خود مي گويم اين ماه مي آيد و اين سال ظاهر مي شود. و اينک سنّم زياد شده و استخوانم



[ صفحه 113]



پوسيده و اجلم نزديک گرديده و به آنچه دوست دارم نرسيده ام، و مي بينم که شما کشته مي شويد، آواره و در به در مي گرديد در حالي که دشمنان شما در کمال سرور و شادماني زندگي مي کنند! پس چرا گريه نکنم؟!

در اين هنگام ديدگان امام صادق (عليه السلام) پر از اشک گرديد، آنگاه فرمود:

اي پير مرد! اگر خداوند تو را حيات بخشيد تا قائم ما را ببيني، با ما خواهي بود؛ و اگر اجل تو فرا رسيد در روز رستاخيز با ذخيره گرانبهاي پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) خواهي آمد و آن ذخيره گرانبها ما هستيم؛ زيرا پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) فرموده است: «من در ميان شما دو چيز نفيس مي گذارم که اگر به آن دو تمسّک جوييد هرگز گمراه نخواهيد شد؛ يکي کتاب خداي عزّوجلّ و ديگري عترت و اهل بيتم». [3] .

پير مرد گفت: پس از شنيدن اين خبر ديگر مرا باکي نيست.

آنگاه امام صادق (عليه السلام) به او فرمود:

اي شيخ! بدان که قائم ما اهل بيت از صلب حسن (عسکري) است و حسن از صُلب علي (هادي) است و علي از صلب محمّد (جواد) است و محمّد از صلب علي (رضا) است و علي از صلب اين فرزند من است ـ و با دست خود به موساي کاظم (عليه السلام) اشاره نمود ـ و فرمود: اين نيز از صلب من است. ما دوازده امام، معصوم و از گناه و آلودگي پاک و پاکيزه ايم.

بعد از آن فرمود:

«اي پير مرد! به خدا سوگند! اگر از عمر دنيا به جز يک روز باقي نماند، خداوند آن روز را به حدّي طولاني مي کند تا قائم ما اهل بيت خروج نمايد». [4] .

آگاه باش که شيعيان ما در دوران غيبت او دچار فتنه و سرگرداني خواهند گرديد و در آن موقع، خداوند هدايت يافتگان مخلص را بر اعتقاد به او ثابت و استوار نگه خواهد



[ صفحه 114]



داشت. خداوندا! آنها را بر اين امر ياري فرما». [5] .

اکثر احاديث گذشته نيز دلالت دارند که حضرت مهدي منتظر از فرزندان امام علي النقي هادي (عليه السلام) است. و حضرت آية اللّه لطف اللّه صافي گلپايگاني نيز در کتاب ارزشمند «منتخب الاثر» به اين موضوع اشاره نموده که حضرت مهدي (عليه السلام) از فرزندان امام دهم علي بن محمّد هادي (عليه السلام) است، و احاديثي که از آنها اين مطلب استفاده مي شود 90 حديث است که از جمله آنها حديث مذکور مي باشد و به بقيه احاديث به نحو اجمال اشاره نموده اند. [6] .