آيات بسياري از قرآن کريم به ياران حضرت مهدي (عليه السلام) تفسير و تأويل شده است که برخي از آنها را در اينجا مي آوريم:

1 ـ (فَاسْتَبِقُوا الخَيْرَاتِ أَيْنَ ما تَکوُنُوا يَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِيعاً). [1] .

«پس در کارهاي نيک بر يکديگر پيشي گيريد. هر کجا که باشيد، خداوند همگي شما را مي آورد».

از امام باقر (عليه السلام) در تفسير اين آيه شريفه روايت شده است که فرمود:

«منظور از خيرات، ولايت اهل بيت (عليهم السلام) است و منظور از «يَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِيعاً»، 313 تن از ياران قائم (عليه السلام) مي باشند... به خدا سوگند! در يک لحظه همچون قطعات ابر پاييزي گرد آمده، پيرامون شمع وجودش حلقه مي زنند. و در ميان رکن ومقام با او بيعت مي کنند، و همراه او پيمان نامه اي از رسول اکرم است که آن را ـ امامان معصوم (عليهم السلام) ـ يکي پس از ديگري به ارث برده اند». [2] .

2 ـ (وَلَئِنْ أخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إلَي اُمَّة مَعْدُودَة لَيَقُولُنَّ ما يَحْبِسُهُ أَلا يَوْمَ يَأتِيهِمْ لَيْسَ



[ صفحه 434]



مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَحاقَ بِهِمْ مَا کانُوْا بِهِ يَسْتَهْزِءوُنَ). [3] .

«اگر ما عذاب را تا آمدن «اُمّت معدوده» از آنها به تأخير بيندازيم مي گويند: چه چيز آن را باز مي دارد؟ آگاه باش! هنگامي که آن روز بيايد، عذاب از آنها برگردانده نمي شود، و آنچه را که مسخره مي کردند آنها را فرو خواهد گرفت».

از امام محمّد باقر (عليه السلام) و امام جعفر صادق (عليه السلام) روايت شده که آن دو بزرگوار در تفسير اين آيه فرمودند:

«منظور از «اُمّت معدوده» اُمّت شمرده شده، همان اصحاب حضرت مهدي (عليه السلام) در آخر الزمان هستند که 313 نفر به تعداد اهل «بدر» مي باشند و همان گونه که پاره هاي ابر پاييزي به هم مي پيوندند آنان نيز در آن واحد نزد آن حضرت گرد مي آيند». [4] .

از امام صادق (عليه السلام) نيز روايت شده است که فرمود:

«منظور از «عذاب» خروج حضرت قائم (عليه السلام) است (که سبب معذّب شدن کافران مي باشد) و منظور از «اُمّت معدوده» اصحاب اوست که به تعداد اهل بدر هستند». [5] .

بنابر اين، معناي آيه چنين خواهد بود: اگر عذاب را از آنها تا آمدن اُمّتي معدود (ياران حضرت مهدي (عليه السلام) در آخر الزّمان) به تأخير بيندازيم، خواهند گفت: چه چيز مانع مي شود که ظاهر شود و عذاب خدا را بر ما نازل کند؟!

قرآن کريم در پاسخ آنها مي فرمايد:

«آگاه باش! هنگامي که عذاب فرود آيد از آنها برگردانده نمي شود و کيفري که استهزا و مسخره مي کردند به آنها مي رسد». [6] .

منظور از عذاب در اين آيه مبارکه، عذاب آخرت نيست؛ بلکه دست انتقام الهي



[ صفحه 435]



است که از آستين حق بيرون آمده، از آنها انتقام خواهد گرفت، و پيش از آخرت آنها را به سزاي کردارشان خواهد رسانيد.

3 ـ (مَنْ يَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللهُ بِقَوْم يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّة عَلَي الْمُؤْمِنينَ أَعِزَّة عَلَي الْکافِرِينَ). [7] .

«هر کس از شما از دين خود برگردد، به زودي خداوند گروهي را مي آورد که دوستشان دارد و آنها نيز او را دوست دارند. در برابر مؤمنان فروتن و در برابر کافران سر سخت و نيرومند هستند».

سليمان بن هارون عجلي گويد: از امام جعفر صادق (عليه السلام) شنيدم که در تفسير اين آيه شريفه فرمود:

«حضرت صاحب الامر (عليه السلام) در پناه خدا محفوظ است. اگر همه مردم از بين بروند،خداوند ياران او را خواهد آورد. آنان کساني هستند که خدا در باره آنها فرموده است: «اگر اينها بدان کفر ورزند، ما گروهي ديگر را بر آنان گماريم که بدان کافر نباشند» [8] و آنان هستند کساني که در باره آنها فرموده است: «خداوند گروهي را مي آورد که دوستشان دارد و آنها نيز او را دوست دارند. در برابر مؤمنان فروتن و در برابر کافران سر سخت و نيرومند هستند». [9] .

4 ـ (وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ في الأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ...). [10] .

«خداوند به کساني از شما که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام دادند وعده داده است که آنها را در روي زمين جانشين گرداند، همان گونه که پيشينيان را جانشين گردانيد».

امام زين العابدين (عليه السلام) آيه کريمه «... لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ في الأرضِ...» را تلاوت نمود، آنگاه فرمود:



[ صفحه 436]



«به خدا سوگند! آنها دوستان ـ و شيعيان ـ ما اهل بيت هستند. خداوند به وسيله مردي از ما که مهدي اين اُمّت است، وعده اي را که در اين آيه به مؤمنان صالح داده، تحقّق خواهد بخشيد. رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) در حق مهدي فرموده است:

اگر از عمر دنيا به جز يک روز باقي نباشد، خداوند آن روز را طولاني مي گرداند تا مردي از عترت من بيايد که هم نام من است؛ او جهان را پر از عدل و داد نمايد، آن چنان که پر از ظلم و ستم شده باشد». [11] .

5 ـ (ألَّذِينَ اِنْ مَکَّنّاهُمْ في الاَْرْضِ أَقامُوا الصَّلوةَ وَءاتَوُا الزَّکوةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِِ عاقِبَةُ الاُْمُور). [12] .

«همان کساني که چون در زمين به آنها فرمان روايي دهيم، نماز را بپا مي دارند و زکات را مي پردازند و به نيکي فرمان مي دهند و از زشتي باز مي دارند و فرجام کارها از آنِ خداست».

ابي جارود از امام محمّد باقر (عليه السلام) روايت کرده است که در تفسير اين آيه شريفه فرمود:

«اين آيه درباره حضرت مهدي (عليه السلام) و ياران او نازل شده است. خداوند منّان، شرق و غرب جهان را تحت سيطره آنها در مي آورد و دين را به وسيله آنها در جهان آشکار مي سازد، و ديگر از ظلم و ستمها و بدعتها نشاني در روي زمين باقي نمي ماند». [13] .

از آيات ياد شده استفاده مي شود که ياران حضرت مهدي (عليه السلام) از قدرت فوق العاده اي برخوردارند که در يک لحظه از مکان هاي مختلف به مکه مي روند و به آن حضرت ملحق مي شوند. آنان محبوب خدا هستند و خداوند محبوب آنان. خدا، آنها را در زمين توانايي و فرمان روايي مي دهد و به دست آنها، کافران را عذاب مي کند. آنان نماز بپا مي دارند و زکات مي پردازند. به نيکي ها امر مي کنند و از بدي ها باز مي دارند.

اين بحث را با نگاهي گذرا به روايات پي مي گيريم.



[ صفحه 437]