مسأله «مهدويّت» و انديشه ظهور حضرت مهدي (عليه السلام)، و اين که وي از سلاله پاک خاندان نبوّت، و از دودمان مقام شامخ ولايت (پسر عمّ، جانشين، و وارث علوم رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) علي بن ابي طالب (عليهما السلام))، و از ذريّه طيّبه دخت گرامي پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم)، بزرگ بانوي بانوان عالم حضرت فاطمه زهرا (عليها السلام)، و از نسل سرور آزادگان جهان حضرت حسين بن علي (عليهما السلام) است، يکي از مسائل بسيار مهمّ ديني و مشهور اسلامي است.

مسأله مهدويّت و انديشه ظهور مهدي موعود (عليه السلام) در آخر الزمان، در آيين مبين اسلام، مسأله اي اصيل، ريشه دار و با سابقه است که هرگز با گذشت زمان کهنه و فرسوده نمي گردد، و با آن که از زمان رحلت پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) تاکنون، مدّت چهارده قرن از آن مي گذرد، نه تنها از فروغ اين عقيده کهن و باستاني کاسته نشده است، بلکه با پيشرفت سريع صنعتي، و انحطاط اخلاقي جوامع بشري، و احساس يأس و نوميدي، و زندگي سراسر رنج زا و درد آلود، هر آن و هر لحظه، عشق سوزان بشريّت نسبت به وجود مقدّس حضرت مهدي (عليه السلام) بيشتر، و نور اميد و آرزو در دلهاي خداپرستان افروخته تر، و اشتياق توده هاي محروم و درمند، براي ظهور آن خورشيد فروزان شعلهورتر مي گردد.

در آيين مقدّس اسلام کمتر مسأله اي را مي توان يافت که به اندازه مسأله مهدويّت بدان اهميّت داده شده باشد، و شايد بتوان گفت: در مورد هيچ مسأله اي از مسائل حياتي اسلام به اندازه مسأله «مهدويّت» روايت نرسيده است.

زيرا علاوه بر آيات متعدّدي از «قرآن کريم» که پيشوايان معصوم (عليهم السلام)، آنها را به وجود مقدّس حضرت مهدي (عليه السلام) تفسير و تأويل کرده اند، روايات فراواني از طريق اهل سنّت نيز از پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله وسلم) و صحابه و تابعين و ائمّه معصومين (عليهم السلام) در باره ظهور مبارک آن يکتا بازمانده حجج الهي وارد شده است، در اين روايات، ويژگي هاي



[ صفحه 18]



شخصي و اوصاف و جزئيّات زندگي آن يگانه مظهر قدرت خداوندي بيان گرديده، و هم اکنون بيش از شش هزار حديث از منابع و مدارک معتبر شيعه و سنّي در باره آن وجود مقدّس در دسترس ما قرار دارد. [1] .

مسأله مهدويّت، و انديشه ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) که به عنوان يک شخصيّت ممتاز الهي، و رهبر آسماني، و «خاتم اوصيا» و آخرين سفير خداوند، در پايان جهان ظهور خواهد کرد، و بر سرتاسر کره خاکي استيلا خواهد يافت، و به وسيله آن وجود مقدّس، همه مکتبهاي موجود زمان، و حکومت هاي مقتدر جهان، و تمام نيروهاي تخريبي، و قدرت هاي اهريمني، نابود خواهند شد، و در تمام جهان، صلح و صفا و عدالت و امنيّت بر اساس حکومت حقّ و عدل، بر قرار خواهد گرديد، انديشه اي است که کليه فِرَق اسلامي آن را پذيرفته و سرسختانه از آن دفاع مي نمايند. [2] .

مسأله مهدويّت، و انديشه ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) و گسترش جهاني ايمان اسلامي، و پيروزي نهايي حق بر باطل، و استقرار کامل و همه جانبه ارزشهاي انساني، و بالاخره تشکيل «مدينه فاضله» و حکومت جهاني واحد، در ميان «مسلمانان» ريشه قرآني دارد. قرآن کريم، با قاطعيّت هرچه تمامتر، پيروزي نهايي ايمان اسلامي، و غلبه قطعي «صالحان و پرهيزکاران» بر مستکبران و زورمداران، و کوتاه شدن دست جبّاران و ستمکاران از دامان محرومان و مستضعفان، و آينده درخشان فرزندان انسان را، در پرتو حکومت حقّ و عدل الهي به همه مسلمانان و پيروان اديان وعده داده است. [3] .

آنچه در رابطه با مسأله مهدويّت و انديشه ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) گفته شد، حقايقي است که سابقه اي بس طولاني داشته، و در نخستين روزهاي طلوع اسلام بر سر زبانها بوده است. و پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله وسلم) و ائمّه اهل بيت (عليهم السلام) آنها را به عنوان



[ صفحه 19]



نويدهاي ظهور مهدي موعود (عليه السلام) براي اُمّت اسلامي بازگو نموده، و در کمال صراحت از ظهور مردي از خاندان پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) که با فرمان مدبّر جهان هستي در پايان جهان ظهور خواهد نمود سخن گفته اند.

گرچه ما در آينده در اين باره به تفصيل سخن خواهيم گفت، ولي در عين حال، در اينجا نيز براي اين که تصوير روشني از مسأله مهدويّت داشته باشيم، نخست مسأله عقيده به ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) را از ديدگاه مسلمانان و جامعه اسلامي به صورت مختصر مورد بررسي قرار مي دهيم، سپس آنچه در کتب روايي شيعه و سنّي آمده است از نظر خوانندگان گرامي مي گذرانيم تا حقيقت و واقعيّت مسأله مهدويّت بر همگان روشن شود.