يکي از عقايد قطعي همه مسلمانان و تمام طوايف اسلامي اين است که: حضرت عيسي (عليه السلام) در زمان ظهور حضرت بقية الله (عليه السلام) به روي زمين باز مي گردد، و برخي از آيات قرآني نيز بر آن دلالت مي کند، در اين باره صدها حديث از طريق شيعه و سنّي روايت شده است که از بازگشت آن حضرت سخن مي گويد، اگر برخي از متعصّبين اهل سنّت به دلايلي در مورد حضرت مهدي (عليه السلام) ترديد مي کنند، در مورد نزول حضرت عيسي (عليه السلام) هيچ ترديد ندارند.

از نظر شيعه نيز اين مطلب قطعي است که حضرت عيسي (عليه السلام) از آسمان نازل مي شود، و در بيت المقدّس پشت سر حضرت مهدي (عليه السلام) نماز مي گزارد و او را تأييد مي کند و در رديف يکي از معاونان آن حضرت قرار مي گيرد.

در اين زمينه، روايات فراواني در منابع حديثي شيعه و سنّي وارد شده است که برخي از آنها را در اينجا نقل مي کنيم:

1 ـ در حديثي از ابو سعيد خدري روايت شده است که پيامبر اکرم فرمود:

«مِنَّا الَّذِي يُصَلِّي عِيسَي بْنُ مَرْيَمَ خَلْفَهُ». [1] .

«آن کسي که عيسي بن مريم (عليه السلام) در پشت سر او نماز مي خواند، از ماست».

2 ـ در حديث ديگري از عبدالله بن عبّاس آمده است که رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود:

«لَنْ تَهْلِکَ اُمَّةٌ أنَا فِي أوَّلِها، وَ عيسَي بنُ مَرْيَمَ في آخِرِها، وَالْمَهْدِيُّ فِي وَسَطِها». [2] .



[ صفحه 348]



«اُمّتي که من در آغاز آن، عيسي بن مريم در پايان آن، و مهدي (عليه السلام) در ميان آن است، هرگز هلاک نمي شود».

3 ـ در کتاب «عقد الدرر» باب دهم، در حديثي از ابو هريره نقل مي کند که رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود:

«کَيفَ أنتُم إذا نَزَل ابنُ مَريَمَ فِيکُمْ، وَ امامُکُمْ مِنْکُمْ». [3] .

«چگونه خواهيد بود هنگامي که عيسي بن مريم در ميان شما نازل شود و پيشواي شما از ميان خود شما خواهد بود؟!».

4 ـ در صحيح بخاري «باب نزول عيسي بن مريم» در حديثي از ابو هريره نقل مي کند که رسول اکرم فرمود:

«سوگند به خدايي که جانم در دست قدرت اوست! نزديک است که پسر مريم به عنوان «داوري دادگر» در ميان شما فرود آيد، صليب را بشکند، خوک را بکشد، جزيه را بگذارد و مال را آنقدر بريزد که ديگر کسي آن را نپذيرد». [4] .

5 ـ در سنن ابن ماجه، از ابي امامه باهلي، روايت کرده است:

رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) در مورد فتنه دجّال و خرابي هاي آن سخن مي گفت، از آن حضرت پرسيدند: يا رسول الله! پس عربها در آن روز کجا هستند؟ فرمود:

«آنها در آن روز بسيار اندک اند، و بيشتر آنها در بيت المقدّس مي باشند، و امامشان «مهدي» آن مرد صالح است، که ناگهان به هنگامي که امامشان آماده نماز صبح شده حضرت عيسي (عليه السلام) نازل مي شود. حضرت مهدي (عليه السلام) به احترام او عقب مي رود. حضرت عيسي دست خود را بر شانه او مي گذارد و مي گويد: برو جلو و نماز را بخوان که اين نماز براي تو تشکيل يافته است،



[ صفحه 349]



پس حضرت مهدي (عليه السلام) جلو مي رود و امامت مي کند». [5] .

6 ـ در حديث ديگري آمده است که رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود:

«حضرت عيسي (عليه السلام) نازل مي شود، امير مسلمانان حضرت مهدي (عليه السلام) مي فرمايد: بفرما براي ما نماز بخوان.

عيسي (عليه السلام) مي فرمايد: برخي از شما بر برخي ديگر امير هستيد و اين لطف و کرامّت خداوند بر اين اُمّت است». [6] .

7 ـ در احاديث ديگري از طريق اهل سنّت آمده است:

«حضرت مهدي و حضرت عيسي (عليهما السلام) اجتماع مي کنند، چون وقت نماز فرا مي رسد حضرت مهدي (عليه السلام) خطاب به حضرت عيسي (عليه السلام) مي فرمايد: بفرماييد جلو ـ براي اقامه نماز ـ.

حضرت عيسي (عليه السلام) مي فرمايد: شما براي نماز شايسته تر هستيد، آنگاه حضرت عيسي اقتدا مي کند و نماز را پشت سر او مي خواند». [7] .

8 ـ در يک حديث ديگر جريان نزول حضرت عيسي (عليه السلام) چنين آمده است:

«عيسي (عليه السلام) در گردنه اي به نام «أفيق» در سرزمين مقدّس فرود مي آيد، وارد بيت المقدّس مي شود، در حالي که مردم براي نماز صبح صف کشيده باشند. پس امام (حضرت مهدي (عليه السلام)) عقب مي رود، ولي عيسي (عليه السلام) او را جلو مي اندازد و خود به او اقتدا کرده، پشت سرش طبق شريعت محمّدي نماز مي خواند و مي فرمايد: شما اهل بيتي هستيد که احدي نمي تواند بر شما پيشي بگيرد». [8] .

9 ـ در حديث ديگري که رسول اکرم از خروج دجّال و کشته شدن او به دست حضرت عيسي (عليه السلام) خبر داده، چنين آمده است که آن حضرت فرمود:

«آنگاه خداوند عيسي بن مريم (عليه السلام) را مي فرستد، گويي به صورت عروة بن



[ صفحه 350]



مسعود است، دجّال را دنبال مي کند و او را به هلاکت مي رساند. مردم هفت سال بدين حال مي مانند که حتّي ميان دو نفر کينه و عداوت يافت نمي شود». [9] .

10 ـ و در يک حديث ديگر آمده است که پيامبر اکرم فرمود:

«حضرت مهدي (عليه السلام) يک مرتبه متوجّه مي شود که حضرت عيسي (عليه السلام) نازل شده، گويي قطرات آب از موهايش مي چکد، حضرت مهدي (عليه السلام) مي فرمايد: بفرماييد و براي مردم نماز بخوانيد.

حضرت عيسي (عليه السلام) مي فرمايد: نماز براي شما بر پا شده است.

آنگاه حضرت عيسي (عليه السلام) پشت سر فرزندم نماز مي خواند». [10] .

11 ـ و در همين رابطه رسول اکرم مي فرمايد:

«خلفا و اوصياي من که حجّتهاي پروردگار بر مردمانند دوازده تن مي باشند، اوّل آنها علي ـ ابن ابي طالب ـ و آخر آنها پسرم مهدي (عليه السلام) است که عيسي بن مريم (عليه السلام) نازل مي شود و پشت سر او نماز مي خواند. در زمان او زمين با نور پروردگارش روشن مي شود و سلطنت او شرق و غرب جهان را فرا مي گيرد». [11] .

به طور خلاصه، روايات وارده از رسول گرامي اسلام و امامان معصوم (عليهم السلام) در مورد نزول حضرت عيسي (عليه السلام) و نماز خواندن آن حضرت در پشت سر حضرت ولي عصر ـ عجّل اللّه تعالي فرجه ـ بسيار فراوان است، و ما به احاديث ياد شده اکتفا مي کنيم، و فقط اين مطلب را ياد آور مي شويم که در مورد نزول حضرت عيسي (عليه السلام) به برخي از آيات قرآن نيز مي توان استشهاد نمود که در بحث «نويدهاي ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) در قرآن» آيه 159 سوره نساء ياد آور شديم، که در اينجا ديگر تکرار نمي کنيم. طالبين به آنجا مراجعه کنند.



[ صفحه 351]