(وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً فَلا يُسْرِف فِي الْقَتْلِ إنَّهُ کانَ مَنصُوراً). [1] .

«و آن کس که مظلوم کشته شده، ما به وليّ او حکومت و حقّ قصاص داديم، که در کشتن اسراف و زياده روي نکند، که او از جانب ما «منصور» و مورد حمايت است».

علامه قندوزي در کتاب «ينابيع المودّة»، در تفسير اين آيه مبارکه آورده است که اين آيه در باره حسين بن علي و مهدي (عليهم السلام) نازل شده است. و از امام محمّد باقر (عليه السلام) روايت کرده است که آن حضرت فرمود:

«حسين (عليه السلام) مظلوم کشته شد و ما اوليا و وارث خون او هستيم، و قائم ما به خون خواهي حسين (عليه السلام) قيام خواهد کرد. پس هر کسي که به کشتن آن حضرت راضي بوده است به قتل مي رساند تا آنجا که خواهند گفت: او در کشتار اسراف مي کند». [2] .

در تفسير عيّاشي نيز در همين رابطه از سلام بن مستنير از امام باقر (عليه السلام) با تفصيل



[ صفحه 263]



بيشتري نقل کرده است که آن حضرت فرمود:

«منظور از اين جمله «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» حسين بن علي (عليهما السلام) است که مظلومانه کشته شد، و ما اوليا و خون خواهان او هستيم. هنگامي که قائم ما قيام کند به خون خواهي او و انتقام از دشمنان خدا بر مي خيزد و به حدّي دشمنان را به قتل مي رساند که مردم گويند: او در کشتن اسراف و زياده روي کرده است».

سپس فرمود:

«آن کس که واقعاً مظلوم کشته شده، حسين (عليه السلام)، و وليّ او حضرت قائم (عليه السلام) است.

و اما منظور از «اسراف در کشتار»،اين است که اشخاص ديگري غير از قاتل اصلي او کشته شود. [3] .

و اما مقصود از اين جمله «إنَّهُ کان مَنصُوراً» اين است که، حضرت قائم (عليه السلام) که وليّ حقيقي حسين (عليه السلام) و مردي از دودمان رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) است، از دنيا نمي رود تا اين که به پيروزي کامل برسد و بر همه دنيا تسلط يابد و سراسر زمين را پر از عدل و داد کند همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد». [4] .

در کتاب «کامل الزيارات» از محمّد بن سنان روايت نموده است که:

مردي از تفسير آيه شريفه «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً، فَلا يُسْرِف فِي الْقَتْلِ إنَّهُ کان مَنصُوراً» از امام صادق (عليه السلام) سؤال نمود. حضرت در پاسخ او فرمود:

«منصور، قائم آل محمّد (عليهم السلام) است ـ که ولي خون حسين (عليه السلام) است ـ و چون ظهور نمايد، اقدام به خون خواهي حسين (عليه السلام) کند و دشمنان را بکشد و اگر همه اهل زمين را به قتل برساند، اسراف نکرده است.

و معناي «فَلا يُسْرِف فِي الْقَتْلِ» اين است که او هرگز به کاري که اسراف محسوب شود دست نمي آلايد. سپس فرمود: به خدا سوگند! که حضرت قائم (عليه السلام) بازماندگان و ذراري کشندگان حضرت حسين (عليه السلام) را به واسطه کردار



[ صفحه 264]



پدران و اجدادشان خواهد کشت». [5] .

در کتاب «عيون الاخبار» از عبد السلام بن صالح هروي روايت کرده است که گفت:

به امام رضا (عليه السلام) عرض کردم که نظرتان در باره اين حديث «هنگامي که حضرت قائم (عليه السلام) قيام کند فرزندان قاتلان حسين (عليه السلام) را به خاطر کردار پدرانشان مي کشد» که از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است، چه مي باشد؟

حضرت فرمود: «درست است».

گفتم: پس معناي اين آيه که مي فرمايد: «وَلا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ اُخْري» [6] هيچ کس بار گناه ديگري را به دوش نخواهد کشيد چه مي شود؟

فرمود:

«خداوند در تمام گفتارهايش راست و درست فرموده است، لکن فرزندان قاتلان حسين (عليه السلام) کساني هستند که از کردار پدرانشان راضي هستند و به آن افتخار مي کنند و هر کس که از کاري راضي باشد، مثل آن کسي است که آن را انجام داده است، و اگر کسي در شرق عالم کشته شود و ديگري در غرب عالم، به اين قتل راضي و خشنود باشد نزد خداي تعالي با قاتل شريک خواهد بود= از اين رو، حضرت قائم (عليه السلام) آنها را به قتل مي رساند». [7] .

مقصود از نقل اين اخبار و احاديث اين است که: حضرت امام حسين (عليه السلام) انسان ممتازي است که مظلوم کشته شده و تا کنون انتقام خون به ناحق ريخته وي گرفته نشده، و خداوند حضرت مهدي (عليه السلام) را که از فرزندان آن حضرت و وارث خون آن شهيد مظلوم است، خون خواه حضرتش قرار داده و به وي قدرت و سلطنت عطا فرموده، و او را «منصور» نام نهاده، تا هنگامي که امر ظهور از طرف خدا امضاء شود، با قوّت و قدرت و تأييد خداوند قيام کند و همه جبّاران و ستمگران و ستم پيشگان را طعمه شمشير سازد.



[ صفحه 265]