(هُوَ الَّذي أرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدي وَدِيْنِ الحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَليَ الدِّيْنِ کُلِّهِ وَ لوْکَرِهَ المُشْرِکوُنَ). [1] .

«او خداوندي است که پيامبرش را با هدايت و ديني حق فرستاد تا آن را بر تمام اديان پيروز گرداند اگر چه مشرکان ناخشنود باشند».

اين آيه مبارکه در سه سوره از سوره هاي قرآن کريم تکرار شده که اهميّت اين وعده الهي بخوبي روشن مي شود؛ ولي مهم اين است که، اين وعده خداوند کي محقق مي شود؟ زيرا مسلّم است که تا کنون اين وعده خداوند تحقّق نيافته و هم اکنون اديان باطل و اديان آسماني تحريف شده در روي زمين وجود دارند، و شکّي نيست که وعده خداوند تخلف ناپذير است. بنابر اين، بايد ديد طبق روايات و مدارک معتبر اسلامي هنگام تحقق اين وعده بزرگ که تحقق قول و پيمان خداوند است، چه وقت خواهد بود؟

آنچه از مجموع روايات معتبر و احاديث متواتر اسلامي که از طريق شيعه و سنّي روايت شده استفاده مي شود اين است که اين آيه مبارکه، مربوط به زمان ظهور مبارک حضرت مهدي (عليه السلام) است؛ زيرا در زمان حکومت جهاني حضرت مهدي (عليه السلام) است که دين مقدس اسلام در سراسر زمين حاکم مي شود و بشر پيرو يک آيين مي گردد، و نشاني از اديان باطل و تحريف شده در روي زمين باقي نمي ماند.

اينک براي اثبات اين مطلب به احاديث چندي که در اين باره مي آوريم، توجّه فرماييد:

1 ـ مقداد بن اسود گويد: از رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) شنيدم که مي فرمود:

«لايَبْقي عَلي ظَهْرِ الأَرْضِ بَيْتُ مَدَر وَ لا وَبَر إلاّ أدْخَلَهُ الله (عَلَيهِم) کَلِمَةَ الاسْلام، إمّا بِعِزٍّ عَزِيز و إمّا بِذُّل ذَلِيل، إمّا يُعِزُّهُم فَيَجْعَلَهُمْ مِنْ أهْلِها فَيُعِزّوا بِهِ، وَ إمّا يُذِلُّهُمْ فَيَدِينُون لَهُ». [2] .

«در روي زمين هيچ خانه خشت و گلي و خيمه مويين نمي ماند مگر اين که خداوند آيين اسلام را در آن خانه وارد مي کند، يا با عزّت و سر بلندي يا با



[ صفحه 257]



ذلّت و خواري، يا اين که اسلام را مي پذيرند و خداوند آنها را سر بلند مي گرداند يا اين که به ناچار در برابر اسلام سر تعظيم فرود مي آورند».

2 ـ مرحوم محدّث بحراني در ذيل همين آيه در کتاب «المحجة»، حديثي را از اميرمؤمنان علي (عليه السلام) بدين صورت نقل مي کند:

«عَنْ عِمْرانِ بْنِ مَيْثَمْ، عَنْ عَبايَةِ بْنِ ربعي، أنَّهُ سَمِعَ أَمير الْمُؤْمِنينَ (عليه السلام) يَقُولُ: «هُوَ الّذَي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدي وَدِيْنِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» أَظَهَرَ بَعْدُ ذلِکَ؟

قالُوا: نَعَمْ.

قَالَ: کَلاّ، فَوَالَّذي نَفْسِي! بِيَدِهِ! حتّي لا تَبْقي قَرْيَة إِلاّ وَيُنادي فيها بِشَهادةِ أَنْ لا اِلهَ إِلاّ الله، وَأَنَّ محمّداً رَسُولُ الله (صلي الله عليه وآله وسلم) بُکْرَةً وَعَشِيّاً». [3] .

«عمران بن ميثم، از عباية بن ربعي روايت مي کند که امير مؤمنان علي (عليه السلام) اين آيه شريفه را تلاوت فرمود: «او خداوندي است که رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد تا او را بر همه اديان غالب و پيروز گرداند هر چند که مشرکان کراهت داشته باشند».

سپس فرمود: آيا اين غلبه و پيروزي تحقّق يافته است؟

گفتند: آري!

فرمود: نه، هرگز! سوگند به خدايي که جان علي در قبضه قدرت اوست، اين غلبه و پيروزي مُحَقّق نمي شود مگر هنگامي که هيچ آبادي در روي زمين باقي نماند جز اين که هر صبح و شام در آن بانگ «لا اِله اِلاّ الله وَمحمّد رَسُولُ الله» بلند شود».

3 ـ «مجاهد» در تفسير اين آيه شريفه از قول ابن عبّاس نقل مي کند که گفت:

«لا يَکُونُ ذلکَ حتّي لا يَبْقي يَهُوْدِيٌّ وَ لا نَصْرانِيٌّ وَلا صاحبُ مِلّة الاّ دَخَلَ في الإِسْلامِ، حتّي يَأمَنَ الشاةُ وَ الذِّئبُ وَ البَقَرَةُ وَ الأسَدُ وَ الاِنْسانُ وَ الحَيّةُ، وَ حتّي لا تَقْرُض فارةٌ جَرباً، وَ حتّي تُوضَعَ الجِزيَة وَ يُکْسَرَ الصَّليْبُ وَ يُقَتَل الْخِنْزيرُ، وَ ذلِک قَوْلُهُ:



[ صفحه 258]



«لِيُظْهِرَهْ عَلَي الدّينِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهْ الْمُشرِکُونَ» و ذلِک يَکُونُ عند قِيامِ القائمِ عَلَيهِ السَّلام». [4] .

«اين وعده محقق نمي شود مگر هنگامي که تمام يهود و نصاري و پيروان هر کيش به دين اسلام بگروند، و گرگ و ميش و گاو و شير و انسان و مار، بر جان خود ايمن باشند. و ديگر هيچ موشي انباني را پاره نکند، و جزيه گرفتن از اهل کتاب ساقط شود، و «صليب» شکسته شود، و خوکها معدوم گردند، و اين معناي قول خداي تعالي (لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدّينِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ) است. و تحقّق اين وعده، به هنگام قيام قائم آل محمّد (عليهم السلام) خواهد بود».

4 ـ امام باقر (عليه السلام) در تفسير آيه 33 سوره توبه فرمود:

«اين آيه مبارکه به هنگام خروج مهدي آل محمّد ـ صلوات الله عليهم ـ تحقّق مي يابد. ديگر احدي در روي زمين باقي نمي ماند جز اين که به رسالت محمّد (صلي الله عليه وآله وسلم) اعتراف مي کند». [5] .

5 ـ ابو بصير مي گويد:

«سألت أبا عبد اللّه (عليه السلام) عن قول الله تعالي في کتابه:

(هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُوْلَهُ بِالْهُدي وَدِيْنِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الِدّينِ کُلّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونْ)

فقال: والله! ما أنزل تأويلها بعدُ!

قلت: جُعلت فداک! و متي ينزل؟

قال: حتّي يقوم القائم إن شاء الله. فإذا خرج القائم لم يبق کافر و لا مشرک إلا کره خروجه، حتّي لو کان کافر أو مشرک في بطن صخرة لقالت الصخرة: يا مؤمن! في بطني کافر أو مشرک فاقتله، قال: فينحيه الله فيقتله». [6] .

«از امام صادق (عليه السلام) در باره اين آيه شريفه «او خداوندي است که پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر تمام اديان پيروز گرداند اگر چه مشرکان آن را کراهت داشته باشند» پرسيدم؟



[ صفحه 259]



امام در جواب فرمود:

«به خدا قسم! هنوز موقع تأويل اين آيه نرسيده است».

گفتم: قربانت گردم! چه وقت موقع آن فرا مي رسد؟

فرمود:

«هنگامي که حضرت قائم (عليه السلام) قيام کند، موقع تأويل اين آيه فرا مي رسد، و چون حضرت قائم (عليه السلام) قيام کند هر کافر و مشرکي، ظهور او را نا خوش دارد؛ زيرا اگر کافر يا مشرک در دل سنگي پنهان شود آن سنگ صدا مي زند: اي مؤمن! کافر يا مشرکي در دل من پنهان شده است بيا و او را به قتل برسان! و خداوند او را بيرون مي آورد و ياران حضرت قائم (عليه السلام) او را به قتل مي رسانند».