باتوجّه به مجموع آيات، روايات، دعاها و زياراتي که در باره مسأله انتظار وارد شده، و همچنين با دقّت و تأمّل در مفهوم واقعي کلمه «انتظار» اين معنا به خوبي روشن مي شود که منتظر راستين ظهور حضرت مهدي (عليه السلام) بار سنگين و مسئوليت خطيري به عهده دارد. چرا که هم بايد خود را بسازد، و هم ديگران را توجيه و ارشاد کند، و هم ابزار



[ صفحه 209]



و امکانات لازمه ظهور را فراهم آورد. و اينها سه برنامه و مسئوليت مشخص، به نام: «خودسازي»، «دگرسازي» و «زمينه سازي» است، که توجّه بدان لازم، و موجب اصلاح فرد و جامعه و جلوگيري از مفاسد اجتماع، و باعث نجات و رستگاري، و مايه دلگرمي و آمادگي براي ظهور منجي بشريّت، و پذيرش امام معصوم غايب است.

اينک براي روشن شدن يکايک اين برنامه ها تا بدانجا که نياز به بحث و بررسي است، به تفصيل سخن مي گوييم.