هرچند اميرمؤمنان علي عليه السلام در طول دوران حکومت چند ساله اش که بسيار کوتاه ولي پربار و پربرکت بود، به شدت به مبارزه با سياست تبعيض نژادي برخواست، و ديوار انحصارطلبي و دوگانگي را ويران ساخت. اما متأسفانه اين روش زشت و ناپسند و اعمال ضدانساني و خلاف اسلامي، چنان در روح و خون و جان عرب ريشه دوانده بود، که وقتي ديدند علي عليه السلام برخلاف شيوه ي زمامداران گذشته، «مسلمانان غيرعرب» را بخود نزديک ساخته و به آنان توجه بيشتري دارد و به تعليم و تربيتشان پرداخته است، اين معنا آن چنان بر اعيان و اشراف و بزرگان عرب و خفاشان درمانده از ديدار نور ولايت، سخت و ناگوار آمد تا جائي که «اشعث بن قيس کندي» سردار به اصطلاح نامي و معروف عرب بدان حضرت خورده گرفت و پرخاش نمود و او را بر اين عمل انساني اسلامي اش سرزنش کرد، و با لحن تند و زننده اي که حاکي از تعصب عربي بود، به حضرت علي عليه السلام که مشغول سخنراني بود اعتراض کرد که «تو اين سرخ رويان (يعني موالي و ايرانيان) را بر ما چيره ساخته اي» چنانچه مشروح اين جريان در تاريخ و حديث بدينصورت آمده است:



[ صفحه 139]