کلمه ي «موالي» در قرآن کريم در توصيف کساني آمده است که پدرانشان مجهول و ناشناخته بوده ان، چنانکه در سوره ي احزاب آيه ي 5 مي فرمايد:

«أدعوهم لابآئهم هو أقسط عند الله فان لم تعلموا آبائهم فاخوانکم في الدين و مواليکم».

شما پسرخوانده ها را به پدران خودشان نسبت دهيد و آنان را به نام پدران خودشان منسوب سازيد که در نزد خدا به عدالت نزديکتر است، و چنانچه پدرانشان را نشناسيد آنها (پسرخوانده ها) برادران شما در دين، و دوستان و ياران و موالي شما هستند.

اين آيه ي شريفه در بيان حکم پسرخوانده هاست که در جاهليت چنين رسم بود که وقتي کسي در خانه ي شخصي تحت تربيت و سرپرستي او قرار مي گرفت، او را فرزند همان شخص مي دانستند. و لذا وقتي که پيغمبر اکرم صلي الله عليه و اله «زيد بن حارثه» را که برده اي زيرک و زرنگ بود خريداري نمود و پس از مدتي او را آزاد ساخت، عربها «زيد» را زيد بن محمد ناميدند، تا زماني که اسلام عزيز اين حکم را ملغي نموده و فرمود:

هر کس پسر آن پدري است که از نطفه ي او بوجود آمده است و نمي شود کسي که



[ صفحه 130]



بوسيله ي نسب افتخاري و قراردادي به ديگري منسوب گشته است پسر حقيقي او محسوب کرد و در شمار فرزندان واقعي او بحساب آورد.