چنانچه قبلا تذکر داديم، بطور قطع و مسلم آنچه از مجموع روايات وارده، درباره ي (نهضت زمينه سازان انقلاب جهاني مهدي عليه السلام) استفاده مي شود اين است که: حدود جغرافيايي منطقه ي قيام اين مردم خداجوي باايمان، و نهضت رهبر لايق و شايسته ي آنان



[ صفحه 408]



سرزمين (مشرق) و کشور اسلامي ايران است.

ولي از آنجائي که «مشرق» سرزمين وسيع و پهناوري است که همه ي مناطق شرقي و کشورهاي عربي خاورميانه از جمله: «حجاز» و برخي از کشورهاي غيرمسلمان را نيز شامل مي شود، و از اين لحاظ ائمه ي معصومين عليهماالسلام هم، در هر دوره و زماني به شرح و توضيح اين منطقه ي حساس جهان پرداخته و پيوسته با بيانات مختلف و گوناگوني اين منطقه را محدود و محدودتر ساخته تا آنرا به سرزمين خراسان، و در نتيجه کشور اسلامي «ايران» منحصر نموده اند، لذا ما هم ناچاريم در بيان توضيح اين مطلب، بار ديگر يادآور شويم که مقصود روايات از مشرق و خراسان «ايران» است و از اينرو لازم است. خواننده ي عزيز به اين نکته ي اساسي توجه داشته و آنرا به ذهن خود بسپارد که معمولا در هر جائي که در احاديث اهلبيت عليهماالسلام راجع به قيام زمينه سازان دولت مهدي عليه السلام از مشرق، و يا خراسان، سخن رفته است مقصود از آن، کشور اسلامي ايران است.اينک براي شناخت حدود جغرافيايي منطقه ي قيام «زمينه سازان»، و يا ساير خصوصيات و مشخصات آنان، بروايات و احاديثي که بطور کلي در مورد زمينه سازان ظهور حضرت مهدي عليه السلام از متون منابع مهم، و مدارک معتبر حديث بدست آمده است توجه فرمائيد.

1- يوسف بن يحيايي شافعي، در کتاب معروف خود بنام «عقدالدرر» درباره ي حدود جغرافيايي منطقه قيام آزادمردي که زمينه ساز انقلاب جهاني حضرت مهدي عليه السلام است حديثي را از اميرمؤمنان عليه السلام و او از پيغمبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله بدينصورت نقل نموده است:

«قال رسول الله صلي الله عليه و آله يخرج رجل من وراء النهر، يقال له: الحارث بن حراث، و علي مقدمته رجل يقال له: منصور، يوطئ، أو يمکن لال محمد صلي الله عليه و آله کما مکنت قريش لرسول الله صلي الله عليه و آله وجب علي کل مؤمن نصرته أو قال: اجابته.» [1] .

پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمود: مردي از «ماوراءالنهر» (از سرزمين خراسان) قيام خواهد کرد که به او «حارث» گفته مي شود فرمانده سپاه و پيشرو لشکريان او مردي است که به وي «منصور» مي گويند او حکومت و سلطنت را براي آل محمد صلي الله عليه و آله



[ صفحه 409]



آماده و مهيا مي کند و يا قدرت و سلطه اي براي ايشان فراهم مي آورد، همچنانکه مؤمنين قريش براي رسول خدا صلي الله عليه و آله زمينه ي حکومت او را فراهم نمودند، بر هر فرد مسلمان با ايماني واجب است وي را ياري دهد،

يا اينکه فرمود: واجب است دعوت او را اجابت نمايد.

توضيح:

براي درک معناي واقعي و فهم کامل اين حديث که بصورت رمز و کنايه، بخروج مردي که زمينه ساز حکومت جهاني امام زمان عليه السلام است اشاره شده، توضيح اين چند کلمه لازم است.

1- وراءنهر: چه منطقه اي است؟

2- حارث: به چه کسي گفته مي شود؟

3- مقصود از «منصور» کيست؟

در بيان توضيح «وراءالنهر» بايد به جغرافياي طبيعي کشور «عراق» و موقعيت جغرافيايي اين کشور مراجعه نمود تا مقصود رسول خدا صلي الله عليه و آله از اين کلمه، براي خواننده بروشني معلوم شود.