حال که دانستيم (فتي) بمعناي جوانمرد و آزاده است بايد ببينيم کلمه ي (آل) در لغت عرب به چه کساني اطلاق مي شود؟

در مفردات راغب درباره ي کلمه ي «آل» چنين مي نويسد:

آل، مقلوب از «اهل» است، و مصغر آن «اهيل» مي باشد، و فقط در اشراف و بزرگان بکار مي رود، مثل -آل الله - در اشخاص ناشناس و زمان و مکان بکار نمي رود.

در قرآن کريم نيز کلمه ي «آل» در مورد اشراف بکار رفته است، چنانکه مي خوانيم:



[ صفحه 366]



آل موسي، آل هارون، آل ابراهيم، آل يعقوب، آل لوط و...

کلمه ي «آل» در قرآن کريم در موارد متعددي استعمال شده است در خصوص غرق شدن «فرعون» و لشکريانش چنين آمده است «و أغرقنا آل فرعون و أنتم تنظرون» بقره: 50، در اينجا چنانکه ملاحظه مي کنيد از لشکريان فرعون به آل فرعون تعبير شده است. لشکريان فرعون چون (پيرو) و هم عقيده او بودند از اين جهت خانواده و اهل او حساب شده اند و اين همان معنايي است که در لغت درباره ي اهل آمده است. [1] .

در لسان العرب، نيز درباره کلمه ي (آل) چنين مي نويسد:

والال: آل النبي صلي الله عليه و آله، يعني: کلمه ي (آل) به آل پيغمبر صلي الله عليه و آله گفته مي شود. و هم چنين مي نويسد: مردم درباره ي کلمه ي (آل) اختلاف کرده اند گروهي گفته اند: آل پيغمبر کسي است که از آن حضرت پيروي کند خواه از خويشاوندان او باشد يا نباشد، و آل پيغمبر خويشان نزديک پيغمبرند، خواه از آن حضرت پيروي کنند يا نکنند و باز مي گويد: برخي گفته اند: آل محمد صلي الله عليه و آله اهل دين محمد صلي الله عليه و آله است و در آخر سر مي گويد: و آل الرجل، ايضا، أتباعه. يعني آل هر کس پيروان او، و ملت او هستند. [2] .

علي هذا، روي اين بيان، جمله ي (يا آل احمد) و يا اينکه (يا آل محمد صلي الله عليه و آله) که در حديث «مفضل» درباره ي سيدحسني آمده است، جمله اي است که سيدحسني، در موقع قيام، و هنگام نخستين روزهاي نهضت، پس از گذشت سالها، بعد از رسول خدا صلي الله عليه و آله آنرا بکار مي برد، و بنابراين از همان نخستين روزي که «سيد» قيام مي کند و عليه ظلم و ستم بپا مي خيزد و از مردم براي نصرت دين خدا ياري مي طلبد، همه ي مردم، و مسلمانان جهان را مورد خطاب قرار مي دهد و فرياد برمي آورد که اي سادات، اي علماء اي مردم دنيا، اي مسلمانان، اي بزرگان دين، بفرياد برسيد که اسلام از دست رفت!!!

اين، آن چيزي است که از جمله ي (يا آل محمد) استفاده مي شود، و اگر نه مقصود از آل: (در اينجا پس از گذشت سالها از رحلت رسول گرامي و عدم وجود اهل بيت آن حضرت) سادات و علماء و بزرگان و مسلمانان باشند، چه معناي ديگري براي جمله ي (يا آل محمد) مي تواند پيدا کرد.



[ صفحه 367]