براي اطمينان خاطر بيشتر به گوشه اي از رواياتي که در رابطه با وقوع برخي از حوادث در «زوراء» دست يافته ايم و حدود جغرافيائي اين منطقه را (خواه به عنوان بغداد و خواه به عنوان زوراء) به خوبي مشخص مي کند و جاي هيچ گونه بحث و گفتگو براي کسي باقي نمي گذارد اشاره مي کنيم:

1- علي متقي هندي، که يکي از دانشمندان اهل سنت مي باشد در کتاب معروف خود بنام «کنزالعمال» از پيغمبر گرامي صلي الله عليه و آله روايت مي کند که آن حضرت در حديثي درباره ي شهري که در آينده تاريخ در مشرق زمين بنام بغداد ساخته خواهد شد، فرمود:

در آينده براي فرزندان عمويم (عباس) شهري از طرف مشرق بنا خواهد شد که بين دجله و دجيل و قطريل و صراط واقع شده است.

در آنجا بناهاي محکم و سرافراشته اي را از چوب و گچ و آجر خواهند ساخت که آنها راطلاکاري خواهند نمود، نام اين شهر «بغداد» است.در اين شهر بدترين خلق خدا و ستمگران امت من سکني خواهند گزيد.

آگاه باشيد که هلاکت و نابودي اين شهر به دست سفياني صورت خواهد گرفت،



[ صفحه 51]



به خداي بزرگ سوگند، گويا من هم اکنون آن شهر را مي نگرم که: زير و رو گرديده، و از سکنه خالي شده و به ويرانه اي تبديل گشته است. [1] .

2- اميرالمومنين عليه السلام در حديثي از پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله نقل مي کند که آن حضرت درباره ي شهري بنام «زوراء» که در آينده مقر فرمانروائي «بني العباس» خواهند بود، فرمود:

در آينده شهري بين دو رود فرات و دجله ساخته خواهد شد که محل فرمانروائي بني عباس خواهد بود، و آن (زوراء) است.

در آنجا جنگي سخت و شکننده روي خواهد داد که زنان بسياري به اسارت خواهند رفت و مردان فراواني همچون گوسفند قرباني خواهند شد. [2] .

3- جلال الدين سيوطي در کتاب «الحاوي للفتاوي» از «حذيفه» روايت مي کند که رسول خدا صلي الله عليه و آله درباره برخي از حوادث که پس از بناء بغداد در آنجا روي خواهد داد فرمود:

حادثه ي بزرگي در (زوراء) به وقوع خواهد پيوست!!!

عرض شد يا رسول الله! زوراء، کجاست؟

فرمود: شهري است در مشرق که در بين چند رودخانه واقع شده و مسکن بدترين خلق خدا و پناهگاه گروهي از جباران و ستمگران امت من خواهد بود، و مردم آن به چهار نوع عذاب مبتلا خواهند شد.

1- با شمشير درو خواهند شد.

2- شهرشان ويران خواهد گرديد.

3- بلائي از آسمان بر آنها خواهند گشت.

4- از صورت انسانيت بيرون خواهند رفت. [3] .

4- علقة بن قيس، روايت مي کند که اميرالمومنين عليه السلام خطبه ي لؤلؤه را براي مردم ايراد نمود و از پادشاهان «بني عباس» و مقر فرمانروائي آنان سخن گفت و فرمود:

شهري در بين دجله، و دجيل، و فرات ساخته مي شود که آنرا «زوراء» مي گويند،



[ صفحه 52]



آنجا مقر فرمانروائي بني عباس است. [4] .

5- علامه ي حلي (ره) از پدرش نقل مي کند که اميرالمومنين عليه السلام در خطبه ي زوراء فرموده است:

زوراء سرزمين وسيعي است که در آن بناهاي محکم پايه گذاري مي شود، و بني عباس آنجا را مقر خلافت خود و جايگاه ثروتهاي خويش قرار مي دهند، زوراء براي بني عباس خانه ي بازي و لهو است. [5] .

6- برسي، در کتاب «مشارق الانوار» نقل مي کند که اميرالمومنين عليه السلام در خطبه ي افتخاريه ي خود از پادشاهان بني عباس سخن گفت و فرمود:

شهري در بين دجله، و دجيل، و فرات ساخته مي شود که آن را «زوراء» مي نامند، از آنجا طينت جباران بيرون مي آيد، کسي که در آنجا ساکن شود از رحمت خداوند به دور است، و در آنجا 24 نفر (و يا 42 نفر) از بني عباس پشت سر هم سلطنت خواهند کرد. [6] .

7- مرحوم محدث قمي عليه الرحمه، در کتاب «سفينةالبحار» به نقل از: بحار علامه ي مجلسي (عليه الرحمه) مي نويسد:

موقعي که اميرالمومنين عليه السلام از جنگ «نهروان» (که شهرکي قديمي در چهار فرسخي بغداد است مراجعت مي فرمود از سرزمين «زوراء» گذشت، و به همراهان خود فرمود: اين سرزمين «زوراء» است، به حرکت خود ادامه دهيد و از اينجا دور شويد، زيرا: خسف و نابودي بدين سرزمين، از ميخ آهنيني که در ميان «نخاله» (يا زميني نرم) فرو برود، سريع تر خواهد بود. [7] .

در اين مورد علاوه بر احاديث ياد شده حديث ديگري نيز هست که در خصوص «زوراء»از امام صادق عليه السلام روايت شده و گرچه امام عليه السلام از حدود جغرافيائي آن، سخني به ميان نياورده است اما چون بيان گر اين واقعيت است که زوراء همان (بغداد) است، لذا آن را هم براي مزيد اطلاع خوانندگان، نقل مي کنيم.



[ صفحه 53]



مرحوم صدوق عليه الرحمه در کتاب «خصال» از مسلم بن خالد از امام صادق عليه السلام روايت مي کند که آن حضرت در ضمن حديث مفصلي فرمود:

سيزده طايفه از امت جدم محمد عليه السلام مي باشند که ما را دوست ندارند و مردم به دوستي با ما وادار نمي کنند، دشمن ما مي باشند و از ما پيروي نمي کنند، ما را خوار مي شمارند، و مردم را از ما دور مي نمايند، اينان يقينا دشمنان واقعي ما هستند. آنگاه حضرت درباره ي يکايک آن طوائف توضيح داد تا اينکه فرمود:

از جمله آنها شهري هستند که نام آن «زوراء» است و در آخرالزمان ساخته مي شود. آنها بخون ما شفا مي طلبند، و به کينه توزي و دشمني با ما تقرب مي جويند، و در دشمني با ما هم داستانند. جنگ با ما را واجب، و کشتن ما را بر خود حتم و لازم مي دانند. [8] .

اينها چند نمونه از احاديث مربوط به«زوراء» بود که علاوه بر بيان وقوع حوادثي که در آينده ي تاريخ در آنجا روي مي دهد، حدود جغرافيائي اين سرزمين را نيز به خوبي مشخص مي کند و جاي هيچ گونه چون و چرائي براي کسي نمي گذارد که «زوراء» همان بغداد است.