با صرف نظر از اينکه: در هيچيک از کتب لغت و جغرافي که مورد مراجعه مؤلف بوده از «ري» بعنوان (زوراء) نامي برده نشده است، نکته ي حائز اهميتي در حديث معاويه بن وهب جلب نظر مي کند که توجه به آن لازم است و آن نکته اين است که: با اينکه امام صادق عليه السلام به راوي حديث فرموده است آيا به «ري» رفته اي؟ آيا آن کوه سياه را که در سمت راست جاده قرار دارد ديده اي؟ (آن کوه سياه، همان زوراء است) با اينهمه در اين حديث دو تعبير وجود دارد که شبهه انداز است.

تعبير اول اينکه: حضرت فرموده است در کوه زوراء، يعني همان کوه سياهي که در حوالي ري قرار دارد، هشتاد هزار نفر کشته مي شوند که هشتاد نفر آنها از: (اولاد فلان) مي باشند، و اين تعبير، يعني: اولاد فلان، تعبيري است که معمولا ائمه ي معصومين عليهم السلام



[ صفحه 234]



درباره ي (بني العباس) بکار مي برده اند، و در اين باره شواهدي بسياري از روايات در دست است که براي نمونه خواننده ي گرامي مي تواند به بخش اول کتاب به قسمتي از رواياتي که ما درباره ي اختلاف بني عباس و انقراض دولت آنها آورده ايم مراجعه نمايد.

و تعبير دوم اينکه: حضرت فرموده است: (يقتلهم اولاد العجم) يعني: اين هشتاد هزار نفر که کشته مي شوند و در ميان آنها هشتاد نفر از فرزندان فلان مي باشد، (اولاد عجم) آنها را مي کشند، و لفظ عجم گرچه در لغت عرب لفظ عامي است که شامل ايراني و غيرايراني مي شود ولي بقرينه ي لفظ (ري) و زوراء معلوم مي شود که کشنده ي اين هشتاد هزار نفر، ايرانيان مي باشند.

عليهذا، با توجه به دو تعبيري که امام صادق عليه السلام در مورد «ري» و «زوراء» در حديث معاويه بن وهب بکار برده اند چنين استنباط مي شود که: اگر همانطوري که مرحوم علامه مجلسي عليه الرحمه فرموده است، حادثه ي مزبور از وقايع گذشته و و جنگ مأمون عباسي با مخالفين خود در بغداد نباشد، دور نيست که اين جريان، اشاره به جنگ عراق عليه ايران بوده، و اين عده از سربازان و فرماندهان بلند پايه ي ارتش عراق، بر اثر تجاوز عراق به ايران بدست تواناي رزمندگان ايراني در خاک ايران کشته شوند.

بنابراين نتيجه اي که از مجموع گفتار فوق بدست مي آيد اين است که:

گرچه احتمال مي رود که زوراء نام شهر ري، يعني: نام تهران باشد ولي احتمال بغداد هم دارد، و البته احتمال اينکه نام بغداد باشد صد در صد و احتمال اينکه نام ري باشد يک درصد است زيرا:

اولا- همانگونه که اشاره کرديم اکثر قريب به اتفاق روايات صراحت دارند که (مدينة الزوراء) همان بغداد است؟

و ثانيا؛- روايت ديگري در رابطه با نام تهران در دست است که مشکل را حل مي کند و تنافي بين دو حديث مذکور و ساير احاديث را از بين مي برد و از آن فهميده مي شود که نام تهران «دارالزوراء» است نه زوراء تنها.