البته چنين نبود که کسي از تولد آخرين حجت خدا آگاهي نداشته و يا پس از تولد ، آن حضرت را نديده باشد . برخي از شيعيان مورد اعتماد و عده اي از وکلاي امام عسکري عليه السلام و کساني که در خانه امام مشغول خدمت بودند از اين امر با خبر بودند . شيخ مفيد از تعدادي از اصحاب ، خادمان و ياران نزديک امام عسکري عليه السلام روايت کرده که آنان موفق به ديدار امام زمان عليه السلام شده اند . محمد بن اسماعيل بن موسي بن جعفر ، حکيمه خاتون دختر امام جواد عليه السلام ، ابوعلي بن مطهر ، عمرو اهوازي و ابونصر طريف خدمتگزار خانه ي امام ، از آن جمله بودند. [1] .

بدين ترتيب امام حسن عسکري عليه السلام فرزند خود را به برخي نشان داد و ايشان را جانشين خويش معرف کرد .

شيخ کليني از ضوء بن علي عجلي روايت کرده که مردي ايراني از اهالي فارس به او گفته بود : به منظور خدمت در منزل امام عسکري عليه السلام به سامرا رفتم و امام مرا به عنوان مسؤول خريد خانه پذيرفت . وي مي گويد : روزي حضرت عسکري عليه السلام فرزند خود را به من نشان داد و فرمود : «هذا صاحبکم» ؛ وي اظهار مي کند که پس از آن نيز تا رحلت امام آن کودک را نديده است . او مي افزايد : در زماني که وي آن حضرت را ديد ، حدود دو سال سن داشته است. [2] .

شايد پر اهميت ترين ديدار اصحاب امام عسکري عليه السلام ازحضرت بقيةالله عليه السلام زماني بود که محمد بن عثمان عمري از وکلاي خاص امام زمان عليه السلام همراه با چهل نفر ديگر در خدمت امام بودند . آن حضرت فرزند خود را به آنان نشان داد و فرمود :

هذا امامکم من بعدي و خليفتي عليکم ، أطيعوه و لا تتفرقوا من بعدي في أديانکم لتهلکوا ، أما انکم لا ترونه بعد يومکم هذا .

اين امام شما پس از من و جانشين من در ميان شماست . از او فرمان بريد و پس



[ صفحه 571]



از من در دين خود اختلاف نکنيد که در اين صورت هلاک مي شويد و پس از اين هرگز او را نخواهيد ديد .

در ادامه ي اين روايت آمده است که : چند روز پس از آن ، امام عسکري عليه السلام رحلت کرد. [3] .

همين روايت را شيخ طوسي نيز نقل کرده و برخي رجال شيعه را که در اين جمع چهل نفري حضور داشتند ، نام برده که از آن جمله : علي بن بلال ، احمد بن هلال ، محمد بن معاوية بن حکيم و حسن بن ايوب بن نوح بوده اند . [4] .

نام بردن از آن حضرت در آن دوران ممنوع بود و امام عسکري عليه السلام تأکيد داشتند که تنها با عنوان الحجة من آل محمد عليه السلام از ايشان نام برند. [5] .