او چهارمين و آخرين نايب امام زمان عليه السلام است که به دستور آن حضرت و توسط حسين بن روح به جانشيني وي منصوب شد و تا سال 329 مجموعا در حدود سه سال نيابت خاص آن حضرت را بر عهده داشت . ابوالحسن در اصل اهل يکي از روستاهاي اطراف بصره بود . بنا به نقل برخي از مورخان ، بسياري از اعصاي خاندان او همچون حسن و محمد فرزندان اسماعيل بن صالح و علي بن زياد در بصره املاک زيادي داشتند . آنها نيمي از درآمد اين املاک را وقف امام عسکري عليه السلام کرده بودند که آن حضرت همه ساله درآمد آن را دريافت و با ايشان مکاتبه مي کردند . [1] .

در واقع مهمترين تحولي که در دوره سمري رخ داد ، توقيعي از حضرت بقيةالله عليه السلام حاوي پيش گويي درباره ي مرگ قريب الوقوع اين نايب بود که چند روز پيش از درگذشت وي مطرح شد . متن اين توقيع ، آغاز غيبت کبري را وعده مي داد .

[ صفحه 584]



اينک متن توقيع :

بسم الله الرحمن الرحيم

يا علي بن حمد السمري ! أعظم الله أجر اخوانک فيک ، فانک ميت ما بينک و بين ستة أيام ، فاجمع أمرک و لا توص الي أحد فيقوم مقامک بعد وفاتک فقد وقعت الغيبة التامة فلا ظهور الا بعد اذن الله - تعالي ذکره - و ذلک بعد طول الأمد و قسوة القلوب وامتلاء الأرض جورا و سيأتي لشيعتي من يدعي المشاهدة ، ألا فمن ادعي المشاهدة قبل خروج السفياني و الصيحة فهو کذاب مفتري و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم . [2] .

خداوند به برادرانت در فقدان تو پاداش بزرگ عطا فرمايد . تو تا شش روز ديگر رحلت خواهي کرد ، کارهايت را جمع و جور کن و به هيچ کس به عنوان جانشين خود وصيت نکن . اکنون زمان غيبت کبري فرا رسيده و ظهور من تنها با اجازه ي خداوند خواهد بود و آن پس از مدتي طولاني و زماني خواهد بود که دلهاي مردم در نهايت قساوت و روي زمين پر از بيداد و ستم باشد . کساني پيش شيعيان ما مدعي ارتباط و ديدار با من خواهند شد . هر کس پيش از خروج سفياني و صيحه ي آسماني - که از علائم ظهور است - چنين ادعايي کند دروغگويي بيش نخواهد بود . اين توقيع اصول کلي دوره ي جديد را خاطر نشان کرد و در کنار ساير توقيعات و احاديثي که پيش از آن از ائمه شيعه عليه السلام صادر شده بود ، راه نويني را براي شيعيان ترسيم کرد .