حضور يافتن و نشستن در مجالسي که فضايل و مناقب و ساير امور مربوط به آن حضرت، در آن ها ياد مي شود و دليل بر اين - اضافه بر اين که از لوازم و نشانه هاي محبّت است و از مصاديق خيرات که مأمور شده ايم به آن ها سبقت جوييم و پيشي گيريم که خداي تعالي فرموده: «فَاسْتَبِقُوا الخَيْراتِ»؛ [1] به سوي کارهاي خير سبقت گيريد - فرموده مولايمان حضرت امام رضاعليه السلام است که در امالي شيخ صدوق [2] و مجلّد دهم بحار از آن بزرگوار آمده، که فرمودند: هر کس در مجلسي بنشيند که امرِ ما در آن زنده



[ صفحه 254]



مي گردد، روزي که دل ها مي ميرند دل او نخواهد مرد. [3] .

و نيز بر اين مطلب دلالت دارد فرموده حضرت امام صادق عليه السلام به فُضيل، در حديث روايت شده در بحار و غير آن، که مي نشينيد و حديث مي گوييد؟ فضيل عرضه داشت: آري. فدايت شوم! امام صادق عليه السلام فرمود: همانا من آن مجالس را دوست مي دارم، پس امر ما را اِحيا کنيد. اي فضيل! خداوند رحمت کند کسي که امر ما را احيا نمايد. [4] .

و نيز شاهد بر آنچه گفتيم، تمامي رواياتي است که در مورد تشويق و ترغيب بر حضور و شرکت در مجالس ذکر رسيده، مانند فرموده پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله: در باغ هاي بهشت بگرديد. عرضه داشتند: اي رسول خدا! باغ هاي بهشت چيست؟ فرمود: مجالس ذکر. و فرمايش آن حضرت در حديث ديگر که: همانا خداوند کسي را که در مجلس اهل ذکر مي نشيند، مي آمرزد و او را از آنچه مي ترسد، ايمن مي دارد. پس فرشتگان گويند: [پروردگارا!] فلاني در ميان آنان است و او تو را ياد نکرد، خداوند مي فرمايد: او را به خاطر هم نشيني با آنان آمرزيدم، زيرا که ياد کنندگان حق چنين هستند که همنشين ايشان از جهت آن ها بدبخت نگردد. [5] .

اين دو حديث را شيخ احمد بن فهدرحمه الله در کتاب «عدّة الداعي» روايت کرده. وجه شاهد بودن اين دو حديث بر مطلب مورد بحث اين که: ياد آن حضرت و ياد پدرانش عليهم السلام ياد خداي - عزّوجلّ - مي باشد، از جهت روايتي که شيخ محمد بن يعقوب کليني رحمه الله در کافي از حضرت امام صادق عليه السلام آورده که فرمود: هر جمعي در مجلسي حضور يابند و خداوند - عزّوجلّ - را ياد نکنند و از ما ياد ننمايند، آن مجلس مايه حسرت آن ها در روز قيامت خواهد بود. سپس فرمود: حضرت ابوجعفر باقرعليه السلام فرموده: همانا ياد ما از [مصاديق] ياد خداوند است و ياد دشمنان از [مصاديق] ياد شيطان مي باشد. [6] .

و نيز بر اين مطلب دلالت مي کند آنچه در وسائل و غير آن از عبّاد بن کثير روايت گرديده، که گفت به امام صادق عليه السلام عرضه داشتم: داستان سرايي را ديدم که در حال قصّه



[ صفحه 255]



گفتن چنين مي گفت: اين مجلسي است که هر کس در آن بنشيند، بدبخت نمي شود. امام صادق عليه السلام فرمود: به هيچ وجه. نشيمن گاه هايشان خطا کرده، [7] خداوند را فرشتگاني است که گشت مي زنند، به غير از کرام کاتبين - که آنچه از انسان سر مي زند مي نويسند - پس هرگاه بر جمعي بگذرند که محمد و آل محمدعليهم السلام را ياد مي کنند، به يکديگر گويند: توقّف کنيد. پس مي نشينند و بهره مند مي شوند. و چون از آنان جدا گردند، بيمارانشان را عيادت کنند و در مراسم مردگانشان شرکت نمايند و از غايبين آنان تفقّد کنند، پس آن مجلس است که هر کس در آن بنشيند، بدبخت نمي شود. [8] .

اضافه بر اين که نشستن در آن مجالس، زياد کردن افراد، دوستان و ياران و به اصطلاح سياهي لشکر درست کردن براي جمعيت نيکان است که نزد خداوند و امامان معصوم عليهم السلام محبوب و مطلوب است، همچنان که سياهي لشکر شدن براي معاندين و اشرار نزد خداوند و امامان عليهم السلام مبغوض و ناخوشايند مي باشد، بر اين مطلب دلالت مي کند آنچه در بحار، به نقل از مناقب آمده که: قاضي عبد الرحمن بن رياح، از يک نابينا علّت کوري اش را سؤال کرد، نابينا گفت: در واقعه کربلا حضور يافتم، ولي جنگ نکردم. پس از چندي در خواب شخص هولناکي را ديدم، به من گفت: رسول خدا صلي الله عليه وآله تو را مي خواند. گفتم: توان ديدنش را ندارم. مرا کشيد و به خدمت رسول خدا صلي الله عليه وآله برد، آن حضرت را اندوهگين يافتم و در دستش حربه اي بود و در پيشگاهش چرمي که زير محکومين گسترده مي شود،



[ صفحه 256]



افکنده اند و فرشته اي با شمشيري از آتش بپا ايستاده افرادي را گردن مي زند و آتش بر آن ها مي افتد و آنان را مي سوزاند، سپس بار ديگر زنده مي شوند و باز آن ها را همان طور به قتل مي رساند. عرضه داشتم: سلام بر تو باد، اي رسول خدا! قسم به خداوند! که من نه شمشيري زدم و نه نيزه اي به کار بردم و نه تيري افکندم. پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله فرمود: آيا سياهي لشکر را زياد نکردي؟! آن گاه مرا به مأموري سپرد و از طشت خوني برگرفت، از آن خون بر چشمم کشيد، چشمانم سوخت و چون از خواب برخاستم، کور شده بودم. [9] .