عقل و نقل بر پسنديده بودن اين دعا در هر صبح و شام گواهند، که هر عاقل عارفي بدون ترديد خوبي اهتمام ورزيدن به اين عمل را مي داند تا اندکي از حقوق آن جناب را ادا نموده باشد و پرونده اعمال خويش را هر شب و روز نزد حافظان گرامي زينت دهد، چنان که مي بينيد بردگان و خدمت گزاران چگونه هر بامداد و شبانگاه نزد آقايان و ارباب هاي خود حاضر مي شوند و مراتب خدمت گزاري و سپاس گزاري را به جاي مي آورند، پس ما سزاوارتريم که چنين برنامه اي داشته باشيم، زيرا که مي دانيم تمام آنچه خداي - عزّوجلّ - از نعمت هاي گوناگون و احسان هاي از حدّ برون به ما عنايت فرموده به برکت مولايمان صاحب الزمان عليه السلام است چنان که با دلايل روشني اين مطلب را به اثبات رسانديم، پس شايسته است که خود را با تمام وجود، هر صبح و شام در خدمتش حاضر نمايي، و بداني که تو از چشم و گوش او دور نيستي.

چنان که نامه آن حضرت به شيخ مفيد اين مطلب را بازگو مي کند که ضمن سخنان خود فرموده: «إِنّا غَيْرُ مُهْمِلِينَ لِمُراعاتِکُمْ وَلا ناسِينَ لِذِکْرِکُمْ، وَلَوْلا ذلِکَ لَنَزَلَ بِکُمُ اللَّأْواءُ وَاصْطَلَمَکُمُ الأَعْداءُ...»؛ و همانا ما مراعات شما را وا نمي گذاريم و ياد شما را فراموش نمي کنيم، و اگر اين نبود البته که گرفتاري ها شما را فرا مي گرفت و دشمنان ريشه کن تان مي کردند....

پس گوش هاي دلت را باز کن و آماده خدمتگزاري اش باش و فرمانش را اطاعت نماي که به خاطر اجابت دعوتش به تو امر فرموده، چنان که در بخش گذشته آورديم که آن حضرت عليه السلام به دوستانش دستور فرموده: «وَأَکْثِرُوا الدُّعآءَ بِتَعْجِيلِ الفَرَجِ فَإِنَّ ذلِکَ



[ صفحه 62]



فَرَجَکُمْ...»؛ و بسيار دعا کنيد براي تعجيل فرج، که همان فرج شما است. همين مقدار تذکّر در اين باره بس است، و خداوند تعالي خود راهنما و هادي بندگان مي باشد.

و اما دليل نقل: اين امر در دعاي مخصوص به هر صبح و شام از مولايمان حضرت صادق عليه السلام وارده شده، که ثقة الاسلام کليني رحمه الله در اصول کافي به سند خود از فرات بن الأحنف از حضرت ابي عبد اللَّه صادق عليه السلام روايت کرده که فرمود: هر چه را واگذاري اين را ترک مکن که در هر صبح و شام بگويي: «اَللَّهُمَّ إِنِّي أَصْبَحْتُ أَسْتَغْفِرْکَ فِي هذَا الصَّباحِ وَفِي هذَا اليَوْمِ لِأَهْلِ رَحْمَتِکَ وَأَبْرَءُ إِلَيْکَ مِنْ أَهْلِ لَعْنَتِکَ. اَللَّهُمَّ إِنِّي أَصْبَحْتُ أَبْرَءُ إِلَيْکَ فِي هذَا اليَوْمِ وَفِي هذَا الصَّباحِ مِمَّن ل نَحْنُ بَيْنَ ظَهْرانِيهِمْ مِنَ المُشْرِکِينَ وَمِمّا کانُوا يَعْبُدُونَ، إِنَّهُمْ کانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فاسِقِينَ. اَللَّهُمَّ اجْعَلْ ما أَنْزَلْتَ مِنَ السَّمآءِ إِلَي الأَرْضِ فِي هذَا الصَّباحِ وَفِي هذَا اليَوْمِ بَرَکَةً عَلي أَوْلِيآئِکَ وَعِقاباً عَلي أَعْدآئِکَ. اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاکَ وَعادِ مَنْ عاداکَ. اَللَّهُمَّ اخْتَمْ لِي بِالأَمْنِ وَالإِيمانِ کُلَّما طَلَعَتْ شَمْسٌ أَوْ غَرُبَتْ. اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَلِوالِدَيَّ وَارْحَمْهُما کَما رَبَّيانِي صَغِيراً. اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالمُؤْمِناتِ وَالمُسْلِمِينَ وَالمُسْلِماتِ اَلأَحْيآءِ مِنْهُمْ وَالأَمْواتِ. اَللَّهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ مُنْقَلَبَهُمْ وَمَثْواهُمْ. اَللَّهُمَّ احْفَظْ إِمامَ المُسْلِمِينَ بِحِفْظِ الإِيمانِ وَانْصُرْهُ نَصْراً عَزِيزاً وَافْتَحْ لَهُ فَتْحاً يَسِيراً وَاجْعَلْ لَهُ وَلَنا مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصِيراً. اَللَّهُمَّ الْعَنْ فُلاناً وَفُلاناً وَالفِرَقَ الُمخْتَلِفَةَ علي رَسُولِکَ وَوُلاةِ الأَمْرِ بَعْدَ رَسُولِکَ وَالأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ وَشِيعَتِهِمْ، وَأَسْأَلُکَ الزِّيادَةَ مِنْ فَضْلِکَ وَالإِقْرارَ بِما جآءَ بِهِ مِنْ عِنْدِکَ وَالتَّسْلِيمَ لِأَمْرِکَ وَالُمحافَظَةَ عَلي ما أَمَرْتَ بِهِ لا أَبْتَغِي بِهِ بَدَلاً وَلا أَشْتَرِي بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً. اَللَّهُمَّ اهْدِنِي فِيمَنْ هَدَيْتَ وَقِنِي شَرَّ ما قَضَيْتَ، إِنَّکَ تَقْضِي وَلا يُقْضي عَلَيْکَ وَلا يَذِلُّ مَنْ والَيْتَ تَبارَکْتَ وَتَعالَيْتَ، سُبْحانَکَ رَبِّ البَيْتِ تَقَبَّلْ مِنِّي دُعآئِي، وَما تَقَرَّبْتُ بِهِ إِلَيْکَ مِنْ خَيْرٍ فَضاعِفْهُ لِي أَضْعافاً کَثِيرةً وَآتِنا مِنْ لَدُنْکَ [رَحْمَةً وَ] أَجْراً عَظِيماً، رَبِّي ما أَحْسَنَ مَا ابْتَلَيْتَنِي وَأَعْظَمَ ما أَعْطَيْتَنِي وَأَطْوَلَ ما عافَيْتَنِي وَأَکْثَرَ ما سَتَرْتَ عَلَيَّ، فَلَکَ الحَمدُ يا إِلهِي کَثِيراً طَيِّباً مُبارَکاً عَلَيْهِ مِلْ ءَ السَّمواتِ وَمِلْ ءَ الأَرْضِ وَمِلْ ءَ ما يَشآءُ رَبِّي کَما يُحِبُّ وَيَرْضي وَکَما يَنْبَغِي بِوَجْهِ رَبِّي ذِي الجَلالِ وَالإِکْرامِ»؛ خداوندا! من صبح کردم در حالي که در اين صبح و در اين روز براي اهل رحمتت از تو مغفرت مي خواهم و از اهل لعنتت به سوي تو بيزاري مي جويم. بار خدايا! من صبح کردم در حالي که در اين صبح گاه به سوي تو بيزاري مي جويم



[ صفحه 63]



از مشرکاني که ما در لابلاي آن ها هستيم و از آنچه آن ها مي پرستند، به درستي که آنان مردمان بد فاسقي مي باشند. بار خدايا! آنچه در اين صبح و در اين روز از سوي آسمان به زمين نازل فرموده اي بر دوستانت برکت و بر دشمنانت عقوبت قرار ده. خداوندا! هر آن که تو را دوست مي دارد با او دوستي کن و با هر که با تو دشمني مي ورزد دشمني کن. خداوندا! عاقبت کار مرا هرگاه که آفتاب برآيد يا غروب کند، با امن و ايمان به پايان رسان. خداوندا! مرا و والدينم را بيامرز و آن ها را رحم کن همچنان که از کودکي پرورشم دادند. بار خدايا! تو خود مي داني که چه دگرگوني ها يابند و عاقبت کارشان چه خواهد شد. خداوندا! امام مسلمانان را به حفظ ايمان نگاه دار و او را به پيروزي شکست ناپذيري برسان و براي او راه فتح و ظفر را به آساني بگشاي و براي او و ما از سوي خويش حکومت ياري شده اي قرار ده. خداوندا! فلاني و فلاني و گروه هاي مخالف عليه فرستاده ات و عليه واليان امر بعد از رسولت، و عليه امامان پس از او و شيعيانشان را لعنت کن، و از تو مي خواهم که از فضل خود بر من بيفزاي و [توفيق] اقرار به آنچه از سوي تو آمده و تسليم امر تو بودن و رعايت آنچه فرمان داده اي که چيز ديگري جاي آن نپذيرم و آن را به قيمت اندک نگيرم به من عطا کني. خداوندا! مرا در ميان آن کس که هدايت کرده اي هدايت فرماي و از شرّ آنچه آفريده اي مصون بدار، به درستي که تو حتم مي کني و بر تو حتم نمي شود و هر آن که را سرپرستي کرده اي خوار نگردد، تو بزرگوار و والا هستي، منزّهي اي پروردگار خانه [کعبه] ! دعايم را از من بپذير و به هر خيري که به آن به سوي تو تقرّب جسته ام به چندين برابر بيفزاي و از سوي خويش به ما رحمت و اجر عظيم عنايت فرماي. اي پروردگار! چه نيکو مرا آزموده اي و چه بزرگ است آنچه به من عطا فرموده اي و زماني طولاني عافيتم داده اي و بسيار [خطاهايم] را بر من پوشانده اي، پس حمد تو را است اي خداي من! حمد بسيار پاکيزه بابرکت [به مقداري که] آسمان ها را پُر کند و زمين را فرا گيرد و آنچه را که پروردگارم بخواهد پُر کند همچنان که دوست مي دارد و مي پسندد و چنان که شايسته پروردگار صاحب جلال و بزرگواري من است.

مي گويم: و نيز شاهد بر آنچه ياد کرديم دعاي عهد است که در بخش هشتم اين کتاب



[ صفحه 64]



ان شاء اللَّه تعالي خواهد آمد، و نيز مؤيّد آن است آنچه در مورد دعا براي تعجيل فرج بعد از نماز صبح گذشت. (دقت کنيد)

هم چنين مؤيّد آن است آنچه درباره عرضه کردن اعمال در هر صبح و شام بر امامان عليهم السلام و دعاي آنان در آن هنگام براي شيعيانشان وارد شده، بنابراين شايسته است که مؤمن نيز به دعا کردن در حق امام عليه السلام اشتغال ورزد، روايت در اين باره بسيار است که در کافي و بصائر و البرهان و کتاب هاي ديگر علماي بزرگوارمان آمده است. و نيز مؤيّد آن است آنچه در مورد تشويق بر ذکر و دعا هنگام صبح و شام وارد گرديده؛ زيرا که اين دعا از بهترين انواع دعاها است، به جهت دلايلي که در مطالب گذشته اين کتاب توجّه داده ايم و خداوند به راه راست و شيوه درست هدايت مي کند.