زيرا که هر کس آن حضرت را ياري نمايد در حقيقت خداي عز و جل را ياري نموده، خداي تعالي فرموده است: «وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ»؛ [1] و به تحقيق که خداوند ياري مي کند کسي که او را ياري نمايد، همانا خداوند در منتهاي قدرت و توانايي است. و نيز خداي عز و جل فرموده: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْکُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ»؛ [2] اگر خداوند را ياري کنيد، او شما را ياري مي کند و گام هاي تان را ثابت و استوار مي سازد.

و سخن در اين زمينه در سه مطلب بيان مي گردد؛

مطلب اوّل: بدون ترديد خداي قادر متعال هيچ گونه نيازي و احتياجي به ياري کسي ندارد، زيرا که او واجب الوجود است، غني بالذّات مي باشد و همه مخلوقات نيازمند به اويند، چنان که خداوند - تعالي شأنه - فرموده: «أَنْتُمُ الفُقَرآءُ إِلَي اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الغَنِيُّ الحَمِيدُ»؛ [3] شما همه به خداوند محتاج و فقيريد و خداوند خود غَنِي بالذّات و ستوده صفات است. بنابراين منظور از ياري کردن خداوند - چنان که مفسرين يادآور شده اند و اخبار بر آن دلالت دارند - عبارت است از ياري کردن دين خدا، و ياري کردن پيغمبر و ائمه اطهار و اولياي بزرگوارعليهم السلام، و به عبارت ديگر، هر آن که در ياري کردنش رضاي خداي تعالي هست، ياريِ او در حقيقت ياري کردن خداوند مي باشد، و اين مطلب آن قدر روشن و واضح است که ديگر احتياج به شاهد و برهاني بر آن نيست.

مطلب دوم: بدان که منظور از ياري نمودن آن حضرت عليه السلام، اقدام کردن و همکاري نمودن در هر کاري است که شخص بداند موردنظر و خواست آن بزرگوار است، و لذا



[ صفحه 327]



چگونگي ياري کردن بر حسب زمان ها و احوال و مکان ها متفاوت مي شود، ياري کردن در زمان حضورش به گونه خاصي انجام مي گردد، و در زمان غيبتش نحوه ديگري دارد، پس گاهي ياري کردن به وسيله تقيه انجام مي شود، و گاهي با دعوت به او است، و گاهي با جهاد کردن در رکاب او، و گاهي هم به دعا کردن براي تعجيل فَرَج و ظهورش، و گاهي با ذکر فضايل و صفات و دلايل و معجزات و نشانه هاي آن جناب، و گاهي با ياري کردن دوستان و محبّانش، و گاهي با تأليف و نشر کتاب ها انجام مي گردد، و گونه هاي ديگر ياري کردن که بسيار است و بر صاحبان بينش پوشيده نيست.

مطلب سوم: در بيان چگونگي ياري کردن خداوند است نسبت به بندگانش که آن را جزاي نصرت و ياري آن ها به اولياي خداي تعالي و دين و رسولان خود قرار داده است، بر اساس آنچه از روايات استفاده کرده ايم.

مي گوييم: ممکن است منظور از اين نصرت آن است که خداي تعالي بنده اش را در آساني و سختي، و گرفتاري و راحتي ياري فرمايد، به اين که بنده را از اموري که او را از رحمتش دور مي سازد محفوظ بدارد، از قبيل شرارت و تبختُر و سرکشي و طغيان و صفات هلاک کننده ديگر که هنگام رفاه و خوشي بر بندگان عارض مي شود، و مانند: بي تابي و جزع و کسالت و خودباختگي و امثال اين ها که در موقع بلا و گرفتاري در بندگان پديد مي آيد. امّا پيروزي بر دشمنان در اين دنياي فاني، تابع مصالح و حکمت هاي الهي است، و به حسب زمينه ها و زمان ها متفاوت مي گردد، پس گاهي دوستانش در دنيا غالب مي شوند، و گاهي مغلوب مي گردند، به خاطر حکمت ها و علّت هاي خاصي، که بعضي از آن ها در اخباري که از امامان معصوم عليهم السلام روايت شده بيان گرديده اند، و آوردن آن اخبار با رعايت اختصار سازگار نيست. و اين که خداوند فرموده است: «وَيُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ»؛ و گام هاي تان را استوار مي سازد. ممکن است استواري گام ها در آخرت بر صراط باشد، چنان که ظاهر عطف به وسيله حروف، آن است که معطوف عليه غير از معطوف مي باشد. احتمال ضعيفي هم هست که عطف تفسيري براي اوّلي باشد، که معني آن استوار کردن گام ها در دنيا و حفظ آن ها در موارد لغزش ها باشد، که از افتادن به گرداب گناه و خلاف کاري محفوظ بمانند.



[ صفحه 328]



توجّه:

بدان که در وجود مقدس حضرت ولي عصر - صلوات اللَّه عليه - اموري جمع گرديده که هر کدام از آن ها موجب اهتمام ورزيدن در نصرت و ياري آن جناب است، زيرا که ياري نمودن او ياري کردن مظلوم، و نصرت غريب، و ياري عالم، و کمک به ذي القربي، و نصرت وليّ نعمت، و ياري نمودن واسطه نعمت، و نصرت کسي که خداوند او را ياري مي کند و نصرت کريم و شريف و طريد و خونخواه و مهجور و... مي باشد، و امور ديگري که براي کسي که دقت کند و با مولاي خود اُنس داشته باشد، روشن مي گردد، خداي تعالي ما را در هر گونه ناگواري سپر بلاي حضرتش قرار دهد. عقل بهترين گواه بر اين مطلب است. و اگر بخواهيم شواهد نقلي را هم بياوريم مي بايست کتاب جداگانه اي بپردازيم. چون سخن بدينجا رسيد تصميم گرفتم که از خداي تعالي مشورت کنم و استخاره نمايم براي آوردن بعضي از اخباري که در اين باره از امامان بر حق عليهم السلام روايت گرديده، و شواهد اين مطلب است، پس قرآن شريف برگرفته و مصحب کريم را گشوده اين آيه شريفه را ديدم: «وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ - الَّذِينَ إِنْ مَکَّنّاهُمْ فِي الأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّکاةَ وَأَمَرُوا بِالمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ المُنْکَرِ وَللَّهِِ عاقِبَةُ الأُمُورِ»؛ [4] و به درستي که خداوند ياري خواهد کرد هر کس که او را ياري کند همانا خداوند را منتهاي قدرت و توانايي است، آنان که هرگاه ايشان را در زمين مکنت و حکومت دهيم، نماز را بر پاي داشته و زکات را [به مستحقان] مي رسانند و امر به معروف و نهي از منکر مي نمايند و عاقبت کارها با خدا است.