جمع کلمه بر توحيد و اسلام
در دعاي ندبه آمده است: «أَيْنَ جامِعُ الکَلِمَةِ عَلَي التَّقْوي»؛ کجاست آن که سخنان را به تقوا جمع مي نمايد.
در کتاب المحجّه و غير آن از امير مؤمنان علي عليه السلام درباره آيه: «لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ»؛ [1] ؛
[ صفحه 139]
براي آن که او را بر همه دين برتري بخشد، آمده که فرمود: تا جايي که هيچ آبادي نماند مگر اين که هر صبح و شام بانگ شهادت لا إله إلاّ اللَّه ومحمّد رسول اللَّه در آن بلند شود. [2] .
و از ابن عبّاس (همان کسي که گفته: بيشترين مطالبي که در تفسير گفته ام از امير مؤمنان عليه السلام گرفته ام) آمده است: اين آيه تحقق نمي پذيرد مگر وقتي که يهودي و نصراني و صاحب کيشي نماند؛ مگر آن که به حقّ (يعني اسلام) گرويده شود، تا اين که گوسفند و گرگ، گاو و شير، انسان و مار، از يکديگر در امان باشند، و تا اين که موش انبان را نجود و تا اين که جزيه برداشته و صليب شکسته و خوک کشته شود و همان است فرموده خداوند متعال که مي فرمايد: «لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ المُشْرِکُونَ»؛ [3] براي آن که او را بر همه دين برتري بخشد هر چند که مشرکان خوشايندشان نباشد. و اين هنگام قيام قائم عليه السلام خواهد بود. [4] .
و علي بن ابراهيم در تفسير اين آيه گفته است: اين آيه درباره قائم آل محمد - عجّل اللَّه فرجه الشريف - نازل شده است.
و در کتاب المحجّة از عيّاشي روايت است که در تفسير خود از حضرت صادق عليه السلام درباره آيه: «وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمواتِ وَالأَرْضِ طَوْعاً وَکَرْهاً»؛ [5] و هر آن که در آسمان ها و زمين است خواه و ناخواه براي او تسليم است. آورده که فرمود: هنگامي که قائم - عجّل اللَّه فرجه الشريف - قيام کند هيچ زميني باقي نمي ماند مگر اين که در آن شهادت لا إله إلاّ اللَّه ومحمّد رسول اللَّه اعلام مي شود. [6] .
و احاديث در اين زمينه جداً زياد است که بعضي از آن ها گذشت و بعضي ديگر نيز ان شاء اللَّه خواهد آمد.
[ صفحه 140]
پاورقي
[1] سوره فتح، آيه 28.
[2] المحجّة: 86.
[3] سوره توبه، آيه 33.
[4] المحجّة: 87.
[5] سوره آل عمران، آيه 83.
[6] المحجّة: 50.