در اصول کافي از حضرت امام صادق عليه السلام ضمن حديثي طولاني از رسول خداصلي الله عليه وآله آمده که فرمود: همانا صدقه صاحبش را فزوني بخشد، پس صدقه دهيد - خداوند شما را رحمت کند - و به تحقيق تواضع به صاحبش رفعت و بلندي بيشتري دهد، پس تواضع کنيد که خداوند شما را رفعت بخشد، و همانا گذشت، عزّت صاحبش را زياد کند، پس عفو کنيد تا خداوند به شما عزّت دهد. [1] .

و نيز در همان کتاب به سند صحيحي از حضرت صادق عليه السلام آمده که فرمود: همانا دو فرشته در آسمان بر بندگان گماشته شده اند تا هرکه براي خدا تواضع کند او را بالا برند، و هر آن کس که تکبّر کند او را به پستي کشانند. [2] .



[ صفحه 575]



و نيز به سند صحيحي از آن حضرت است از رسول خداصلي الله عليه وآله که فرمود: هرکه تواضع کند خداوند او را بالا برد، و هرکس کبر ورزد خداوند او را پايين آورد. [3] .

و در کتاب من لا يحضره الفقيه از وصاياي پيغمبر پيغمبرصلي الله عليه وآله به علي عليه السلام است که: يا علي! به خدا اگر فروتن در عمق چاهي باشد، خداوند - عزّوجلّ - بادي برانگيزد که او را در دولت اشرار بالاتر از اخيار قرار دهد. [4] .

و در اصول کافي در حديث مرفوعي از حضرت ابوالحسن موسي بن جعفرعليهما السلام است که فرمود: خداوند به کوه ها وحي فرمود که: من کشتي بنده ام نوح را روي يکي از شما قرار مي دهم، پس کوه ها گردن کشيدند و سرفرازي کردند ولي کوه جودي تواضع کرد - و آن کوهي است در منطقه شما - پس کشتي سينه بر آن کوه نهاد. [5] .

و شيخ جليل ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولويه قمي رحمه الله در کتاب کامل الزيارات به سند خود از صفوان جمال روايت کرده که گفت: شنيدم حضرت ابوعبد اللَّه صادق عليه السلام مي فرمود: خداوند - تبارک و تعالي - بعضي از زمين ها و آب ها را بر بعضي ديگر برتري داد، پس برخي از آن ها فخر فروشي کردند و بعضي سرکشي نمودند، و هيچ آب يا زميني نماند مگر اين که عقوبت شد به خاطر ترک تواضع براي خدا، تا جايي که خداوند مشرکين را بر کعبه مسلّط گردانيد، و آب نمک آلودي بر زمزم فرستاد که طعمش را به هم زد.

و همانا کربلا و آب فرات اوّلين زمين و آبي بودند که خداوند را تقديس نمودند، پس خداوند به زمين کربلا فرمود: آنچه خداوند به تو فضيلت داده بازگوي؟ گفت: وقتي زمين ها و آب ها بر يکديگر فخر فروشي کردند، من گفتم: زمين مقدّس مبارک خدا هستم، شفا در تربت و آب من است، ولي افتخار نمي کنم بلکه خاضع و ذليل هستم براي کسي که اين صفت را به من داد و بر پايين تر از خودم فخر نمي فروشم، بلکه خدا را شکر مي کنم. پس خداوند بر کرامت و برتري آن افزود به خاطر تواضع و سپاسش براي خدا به خاطر حسين و اصحاب اوعليهم السلام. سپس امام صادق عليه السلام فرمود: هرکس براي خدا تواضع کند،



[ صفحه 576]



خداوند او را بالا برد و هرآن که تکبّر کند، خداوند او را پست گرداند. [6] .

و در مجلد چهاردهم بحار الانوار از مکارم الاخلاق آورده که: ابن خولي ظرفي که عسل و شير در آن بود به خدمت پيغمبر اکرم صلي الله عليه وآله آورد. پس آن حضرت از خوردن آن خودداري کرد و چنين فرمود: دو نوشيدني در يک بار، دو ظرف در يک ظرف! سپس فرمود: من آن را تحريم نمي کنم ولي فخر کردن و فرداي قيامت پاي حساب کشيده شدن براي زيادتي از دنيا را خوش ندارم، و تواضع را دوست مي دارم که هرکس براي خدا تواضع کند خداوند او را بالا برد. [7] .

و نيز به نقل از کتاب الزهد به سند صحيح خود از حضرت امام صادق عليه السلام آورده که فرمود: رسول اکرم صلي الله عليه وآله پنج شنبه براي افطار در مسجد قبا بود، فرمود: آيا آشاميدني هست؟ اوس بن خوله انصاري قدحي از شير آميخته به عسل براي آن حضرت آورد. ولي وقتي آن را چشيد قدح را کنار زد آن گاه فرمود: دو آشاميدني که مي شود به هر يک از آن دو اکتفا کرد، آن را نمي آشامم، تحريم هم نمي کنم، ولي براي خدا تواضع مي نمايم که هرکس براي خدا تواضع کند خداوند او را رفعت دهد و هرکه تکبر نمايد خدايش پايين آورد، و هرکس در زندگي ميانه روي کند خداوند روزي اش دهد، و هرآن که تبذير کند محرومش سازد، و هرکس زياد به ياد خدا باشد خداوند او را دوست دارد. [8] .