اين که امام عصر - ارواحنا فداه - مظلوم است، بر کسي پوشيده نيست.

و امّا حسن نصرت و ياري مظلوم، به دلالت عقل و نقل ثابت است. چنان که در بحار و غير آن از امام صادق عليه السلام آمده که فرمود: خداوند - عزّوجلّ - يار مؤمن است تا وقتي که مؤمن در ياريِ برادر مؤمنش باشد. [1] .



[ صفحه 569]



و از آن حضرت است که فرمود: هيچ مؤمني مظلومي را ياري نکند مگر اين که بهتر است از روزه يک ماه و اعتکاف آن در مسجد الحرام. و هر مؤمني برادرش را ياري کند در حالي که قدرت بر ياري اش داشته باشد، خداوند او را در دنيا و آخرت ياري نمايد. [2] .

و از آن حضرت منقول است که فرمود: هرکس به فرياد برادر مؤمن ستمديده خود برسد - به قدر توانش - غم او را برطرف سازد و او را در برآورده شدن حاجتش ياري نمايد، بدين کار نزد خداوند هفتاد و دو رحمت براي او خواهد بود، يکي از آن ها را به زودي به او رساند که زندگي اش را سامان دهد، و هفتاد و يک رحمت را براي احوال و صحنه هاي ترسناک قيامت ذخيره نمايد. [3] و روايات ديگري که ذکر آن ها مايه طولاني شدن مطلب است. و همين مقدار که آورديم براي خردمندان کافي است.

و امّا اين که دعا براي حضرت صاحب الامر و تعجيل فرج و ظهور آن جناب، اعانت و کمک به او مي باشد، سابقاً گفتيم: دعا براي صاحب الزمان عليه السلام از اقسام ياري آن حضرت به زبان است. توضيح اين که: منظور از اعانت و ياري آن است که اقدام به امري بشود که در حقيقت سبب - يا جزئي از سبب - باشد، و يا در نظر ياري کننده براي دفع زيان يا جلب منفعت يا قضاء حاجت از براي کسي که ياري مي شود. و اين عنوان در دعا براي مولاي ما صاحب الزمان عليه السلام ثابت است، زيرا که مؤثر بودن دعا در هر يک از امور ياد شده به روايات بسياري که در کتاب هاي معتبر آمده ثابت شده است. چنان که در باب فصل دعا کتاب هاي کافي، وسائل و بحار، احاديث در اين باره رسيده است. پس چون مؤمن در دعا براي زدودن همّ و غم و اندوه از قلب امام بزرگوارش کوشش کند و تعجيل ظهور او را از درگاه خداوند بخواهد - با شرايطي که در جاي خود گفته شده - اثر آن به مقتضاي وعده الهي حاصل مي گردد.

از بيان گذشته معلوم شد که دعا، کمک و ياري امام است، به اضافه امر مطاع آن



[ صفحه 570]



حضرت که در توقيع شريف آمده: و بسيار دعا کنيد براي تعجيل فرج که همانا، آن فرج شما است.... [4] .

آن حضرت از دوستان خود حاجتي را خواسته که آن ها مي توانند به آن اقدام نمايند و آن زياد دعا کردن براي تعجيل فرج است. در مکرمت بيست و دوم مطالب مناسبي شاهد بر اين موضوع گذشت، در مکرمت چهل و نهم نيز به طور واضحي بيان خواهد گشت.

و در حديثي که در کافي روايت شده، از عيسي بن ابي منصور آمده: امام صادق عليه السلام بي مقدمه به عبد اللَّه بن ابي يعفور فرمود: اي پسر ابويعفور! رسول خداصلي الله عليه وآله فرمود: شش خصلت است که در هر کس باشد در پيشگاه خداوند - عزّوجلّ - و جانب راست او باشد. ابن ابي يعفور گفت: فدايت گردم آن ها چيست؟ فرمود: مرد مسلمان دوست بدارد براي برادرش آنچه را که براي عزيزترين خاندانش دوست مي دارد و ناخوش دارد براي برادرش آنچه را که براي عزيزترين خاندانش خوش ندارد و در دوستي با او صميميت داشته باشد. ابن ابي يعفور گريه کرد و گفت: چگونه با او صميميت کند؟ امام صادق عليه السلام فرمود: هرگاه به آن مرتبه برسد همه آنچه در دل دارد به او مي گويد، پس اگر خوشحال شد او هم مسرور مي گردد، و هرگاه اندوهگين باشد او نيز محزون مي شود، و اگر بتواند ناراحتي هايش را برطرف مي سازد و گرنه براي او به درگاه خداوند دعا مي کند.... [5] .

در اين حديث، امام صادق عليه السلام دعا کردن را براي کسي که به گونه ديگري نمي تواند کمک نمايد، کمک و گره گشايي دانسته است. تمام اين حديث با شرح بعضي از قسمت هاي آن - به خواست خدا - خواهد آمد.

و شاهد بر موضوع مورد بحث و مؤيّد آن، قسمتي از دعاي حضرت سيد الساجدين عليه السلام براي رزمندگان و مرابطين است. در اين دعا آمده: پروردگارا! و هر آن بنده مسلماني که رزمنده يا مرزباني را در امور خانه اش جانشين شود، يا در غياب او متعهد نگهداري خانواده اش گردد و يا او را با مقداري از دارايي خود کمک رساند و يا در ابزارهاي جنگي وي را مدد نمايد، يا او را به جهاد برانگيزاند، و يا اين که او را در راهي که پيش رو دارد



[ صفحه 571]



دعا کند، يا حرمتش را در پشت سرش حفظ نمايد، پس [خدايا] براي او نيز سنگ به سنگ و وزن به وزن و مثل به مثل آن (رزمنده يا مرزبان) پاداش ده.... [6] .

چنان که مي بينيد امام سجادعليه السلام دعا براي رزمندان و مرزبانان را از اقسام اعانت و کمک آن ها توصيف کرده و براي دعا کنندگان، مقدار اجرشان خواسته شده است.

و بايد گفت: از اقسام اعانت و ياري به وسيله دعا، دعا براي هلاکت و نابودي دشمنان و ظلم کنندگان آن حضرت است، که ترديدي نيست دعاي مؤمن براي نابودي ظالمين - در صورتي که با شرايط بيان شده در روايات ائمه اطهارعليهم السلام مقرون باشد - مؤثر است. پس هرگاه مؤمن نتواند دشمنان امام خود را به وسيله ابزارهاي جنگي از قبيل نيزه و شمشير به قتل برساند، ولي با دعا مي تواند اين کار را انجام دهد، بر او واجب است که به همين وسيله در عداد ياران و انصار آن حضرت قرار گيرد. لذا از امامان عليهم السلام برانگيختن بر لعنت و نفرين دشمنانشان و دعا براي هلاکت آن ها رسيده است، چنان که دعاهايي که امامان عليهم السلام بيان داشته اند - و در بخش هاي ششم و هفتم خواهد آمد - اين امر به وضوح مشاهده مي شود.