از آثار دعا براي تعجيل فرج حضرت قائم عليه السلام ايمني از عقوبت هاي اخروي و اهوال روز قيامت است. شاهد بر اين معني چند آيه است:

1 - خداوند - عزّوجلّ - مي فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ هادُوا وَالنَّصاري وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخَرِ وَعَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [1] به تحقيق آنان که ايمان آورده اند و کساني که يهودي شدند و نصاري و صابئين، هرکس به خداوند و روز آخر ايمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آن ها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي شوند. بنابر اين که مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم عليه السلام باشد. چنان که در اصول کافي درباره آيه: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»، از امام صادق عليه السلام آمده که فرمود: «مَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ...»؛ هر کس کشت آخرت خواهد، فرمود: يعني معرفت امير مؤمنان و ائمه عليهم السلام. «نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ...»؛ در کشتش بيفزاييم. فرمود: معرفتش را فزون سازيم تا بهره خويش را از دولت امامان دريافت نمايد. «وَمَنْ کانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَما لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ»؛ و هر کس کِشت دنيا را بخواهد، چيزي از آن به او مي دهيم و در آخرت او را بهره اي نيست. فرمود: يعني براي او در دولت حق با امام قائم عليه السلام بهره اي نيست. [2] يا اين که منظور از عمل صالح معرفت امامان عليهم السلام باشد، چنان که در تفسير عياشي از امام صادق عليه السلام آمده که درباره فرموده خداي تعالي: «فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً»؛ [3] پس لازم است عمل صالحي انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامان عليهم السلام است. [4] .



[ صفحه 553]



و از امام باقرعليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «اَلَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ»؛ [5] آنان که ايمان آورده و کارهاي نيک انجام دادند. آمده که فرمود: يعني آنان که ايمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولي الامرعليهم السلام و ايشان را اطاعت کردند که آن، ايمان و عمل صالح است.... [6] .

وجه استشهاد اين که: دعا کننده براي تعجيل ظهور حضرت صاحب الزمان عليه السلام در هر دو عنوان داخل است.

2 - فرموده خداي تعالي در سوره بقره: «بَلي مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَهُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [7] آري کسي که در برابر «اللَّه» تسليم گرديد در حالي که نيکوکار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسي بر آن هاست و نه غمگين شوند. بنابر اين که منظور از محسن، نيکوکار پيرو علي عليه السلام باشد، چنان که در مشکاة الاسرار به نقل از تفسير عياشي و غير آن آمده که: امام باقرعليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَالإِحْسانِ وَإِيتآءِ ذِي القُرْبي»؛ [8] خداوند امر مي کند به عدل و احسان و عطاي خويشاوند. فرمود: عدل محمدصلي الله عليه وآله است که هرکس اطاعتش کند عدالت کرده، و احسان علي عليه السلام است که هرکس از او پيروي کند احسان نمايد و محسن در بهشت است، «وَإِيتآءِ ذِي القُرْبي» از جهت خويشاوندي ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوي ما امر فرموده است. [9] .

وجه استشهاد اين که: دعا براي مولايمان حضرت قائم عليه السلام از تولاّي قلبي نسبت به امير مؤمنان عليه السلام برخاسته، بلکه از واضحترين اقسام تولاّي زباني نسبت به آن حضرت است، پس هرکه براي آن حضرت دعا کند در حقيقت به ولاي امير المؤمنين عليه السلام تمسک



[ صفحه 554]



جسته و موالي آن جناب محسن است و در عداد افرادي که آيه شريفه بر آن ها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالي.

3 - فرموده خداي تعالي: «وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ - فَرِحِينَ بِما آتيهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [10] و البته مپندار آنان را که در راه خدا کشته شده اند مرده باشند، بلکه زنده اند، نزد پروردگارشان متنعم اند. آنان به فضل الهي شادمانند و به آن مؤمناني که هنوز به آنان ملحق نشده اند بشارت دهند که نه ترسي بر آن ها هست و نه اندوهگين شوند.

به جهت آنچه خواهد آمد که دعا کننده براي حضرت قائم عليه السلام داخل در شهيدان است با پيغمبر و امير المؤمنين عليهما السلام، پس به آنچه ايشان رسيده اند او نيز نايل خواهد شد و از جمله آثاري است که در اين آيه شريفه ياد شده است.

4 - فرموده خداوند متعال: «أَلا إِنَّ أَوْلِيآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [11] آگاه باشيد که اولياي خدا نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي شوند.

به ضميمه روايتي که در کمال الدين آمده، امام صادق عليه السلام فرمود: خوشا به حال شيعيان قائم ما که در زمان غيبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطيع او، آنان هستند اولياي خدا که نه ترسي بر ايشان هست و نه محزون مي شوند. [12] .

وجه استدلال اين که: دعا کردن نشانه انتظار است چنان که بر اهل بينش پوشيده نيست.

5 - آيه شريفه در سوره احقاف: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ [13] به تحقيق آنان که گفتند: پروردگار ما «اللَّه» است، آن گاه استقامت کردند، پس هيچ ترسي بر آن ها نيست و نه اندوهگين شوند.

به جهت روايتي که در اصول کافي از محمد بن مسلم آمده که گفت: از حضرت ابي عبد اللَّه صادق عليه السلام درباره فرموده خداي - عزّوجلّ -: «اَلَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا»



[ صفحه 555]



پرسيدم. فرمود: در اعتقاد به امامان يکي پس ازديگري استقامت نمايند. [14] .

ترديدي نيست که دعا کردن براي تعجيل فرج و ظهور مولايمان صاحب الزمان عليه السلام دليل و نشانه استقامت دعا کننده بر اعتقاد به امامان عليهم السلام است. از آيات ديگري نيز مي توان اين مکرمت ارزنده را استفاده کرد که از ترس اطاله سخن از ذکر آن ها صرف نظر کرديم، و همچنين از روايات متعددي اين مطلب به دست مي آيد. از جمله: شيخ ثقه جليل علي بن ابراهيم قمي در تفسير خود به سند صحيحي درباره آيه شريفه: «وَعَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ»؛ [15] و بر اعراف مرداني هستند که هريک را به چهره هايشان مي شناسند. از امام صادق عليه السلام روايت کرده که فرمودند: اعراف: توده ريگي بين بهشت و جهنم است. و مردان: امامان عليهم السلام هستند که بر اعراف با پيروانشان مي ايستند، در حالي که مؤمنين بدون حساب به سوي بهشت سبقت جسته اند و امامان عليهم السلام به پيروان گنهکار خود مي گويند: بنگريد! برادرانتان را در بهشت که بدون حساب به سوي آن رفته اند. و اين است فرموده خداوند - تبارک و تعالي -: «سَلامٌ عَلَيْکُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَهُمْ يَطْمَعُونَ»؛ سلام بر شما داخل بهشت نشده اند ولي در انتظار و اميد آن هستند. سپس به آن ها گفته مي شود: دشمنانتان را در جهنم بنگريد، و همين است فرموده خداي تعالي: «وَإِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِينَ وَنادي أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيماهُمْ فِي النَّارِ فَقالُوا ما أَغْني عَنْکُمْ جَمْعُکُمْ فِي الدُّنْيا وَما کُنْتُمْ تَسْتَکْبِرُونَ»؛ و چون نظر آن ها (گنه کاران اصحاب اعراف) به سوي اهل جهنم معطوف گردد، گويند: پروردگارا! ما را با ستم کاران قرار مده. و اصحاب اعراف مرداني را که به سيمايشان مي شناسند و در آتشند، آواز دهند و گويند: [ديديد که] جمع شما در دنيا، و تکبّري که داشتيد هيچ خطري از شما دور نساخت.

آن گاه ائمه عليهم السلام به کساني که در جهنم هستند از دشمنانشان مي گويند: اين ها شيعيان و برادرانمان هستند که شما در دنيا سوگند مي خورديد که خداوند رحمتي به آن ها نمي رساند.



[ صفحه 556]



سپس امامان به شيعيان خود مي گويند: داخل بهشت شويد نه ترسي بر شما هست و نه محزون خواهيد گشت. [16] .

مي گويم: حديثي که در مکرمت سي و دوم از امير مؤمنان عليه السلام آورديم دلالت مي کند بر شفاعت امامان عليهم السلام براي هرکس که آن ها را ياري کند. و نيز در همانجا گفتيم که دعا کننده براي مولايمان صاحب الزمان عليه السلام در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد کساني خواهد بود که نه ترسي بر آنان هست و نه اندوهگين مي شوند.