چون با دعا کردن مولايمان صاحب الزمان - عجّل اللَّه فرجه الشريف - اصحاب اعراف را ياري کرده و نزد آنان شناخته شده است، پس در حقّ او شفاعت مي کنند و به شفاعت آن ها وارد بهشت گردد. خداوند - عزّوجلّ - فرموده: «وَعَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ»؛ [1] و بر اعراف رجالي هستند که هريک را به چهره هايشان مي شناسند.

سخن در اين جا پيرامون سه امر مي باشد:

اول، معني اعراف: علي بن ابراهيم قمي در تفسير خود به سند صحيحي از حضرت ابي عبد اللَّه صادق عليه السلام آورده که فرمود: اعراف بلندي اي است بين بهشت و جهنّم، و رجال امامان عليهم السلام مي باشند.... [2] .

دوم، رجال اعراف کيانند؟: چنان که در حديث فوق - در روايت علي بن ابراهيم - دانسته شد آن ها امامان عليهم السلام هستند.

و نيز در مجمع البيان از حضرت ابوجعفر باقرعليه السلام است که فرمود: آنان آل محمدعليهم السلام هستند، داخل بهشت نشود مگر کسي که ايشان را شناخته و آن ها او را شناخته باشند، و به جهنم داخل نشود مگر آن کس که آنان را انکار کند و آنان او را انکار نمايند. [3] .

و در تفسير البرهان از آن حضرت آمده که فرمود: ماييم آن رجال. امامان از ما، مي شناسند چه کسي داخل جهنم و چه کسي داخل بهشت مي شود، همان طور که شما در قبايلتان مرد را مي شناسيد که خوب است يا بد. [4] .

و نيز در همان تفسير مسنداً از امام باقر و امام صادق عليهما السلام درباره فرموده خداي - عزّوجلّ -: «وَعَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ»، فرمود: آنان امامان هستند.

و نيز به سند صحيحي از بُريد بن معاويه عجلي آمده که گفت: از حضرت ابوجعفر



[ صفحه 551]



باقرعليه السلام درباره فرموده خداي تعالي: «وَعَلَي الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسِيماهُمْ» پرسيدم. فرمود: درباره اين امت نازل شد، و رجال: امامان از آل محمدعليهم السلام هستند. عرض کردم: اعراف چيست؟ فرمود: پُلي بين بهشت و جهنم است، پس امام از ما براي هر کدام از مؤمنين گنهکار شفاعت کند نجات يابد، و هرکه را که شفاعت نکند سقوط مي نمايد. [5] .

و روايات در اين باره بسيار است و بين اين خبر و روايت علي بن ابراهيم قمي در معني اعراف منافاتي نيست.

سوم: دعا براي صاحب الزمان عليه السلام مايه شفاعت اصحاب اعراف است. در مجمع البيان مرفوعاً از اصبغ بن نباته روايت است که گفت: در حضور علي عليه السلام نشسته بودم که ابن الکوّا به خدمتش آمد و درباره اين آيه «وَعَلَي الأَعْرافِ...» از آن حضرت پرسيد. فرمود: خدا بر تو رحم آرد اي ابن الکوّا! ما روز قيامت بين بهشت و جهنم مي ايستيم، پس هرکه ما را [در دنيا] ياري کرده از چهره اش مي شناسيم و او را وارد بهشت مي کنيم و هرکه ما را دشمن داشته از چهره اش مي شناسيم و به جهنم روانه مي سازيم. [6] .

وجه دلالت اين حديث اين که سابقاً گفتيم: دعا براي مولايمان صاحب الزمان عليه السلام از اقسام ياري آن حضرت به زبان است، و چون ياري کردن - در اين روايت - وسيله رستگاري به شفاعت و شناخته شدن نزد اصحاب اعراف شمرده شده، پس دعا کننده مشمول آن مي گردد.